Uroczystość rozpoczęła się od śpiewu antyfony „Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego”. Przed przyjęciem paliuszy metropolici złożyli przysięgę. "Ja Wojciech Polak arcybiskup gnieźnieński przysięgam świętemu Piotrowi apostołowi, Świętemu Kościołowi Rzymskiemu i Tobie, Ojcu Świętemu oraz Twoim pełnoprawnym następcom, że będę zawsze wierny i posłuszny. Tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący" - wygłosił słowa przysięgi prymas Polski.

Papież poświęcił paliusze i nakładał je na ramiona każdego z metropolitów wymieniając z nimi znak pokoju. W gronie 24 arcybiskupów obok abp Polaka byli metropolici m. in. z Indii, Włoch, Brazylii, Francji, USA, Austrii, Urugwaju, Anglii, Filipin.

Paliusz jest znakiem czci i jurysdykcji liturgicznej. Noszą go papież i arcybiskupi metropolici w swoich Kościołach i w swoich prowincjach. Paliusz jest długim okrągłym pasem z białej wełny z wetkniętymi w niego sześcioma krzyżami i dwoma końcami opadającymi na plecy i piersi. Wełna do utkania tych przedmiotów pochodzi z dwóch baranków, które papieże przyjmują w liturgiczne wspomnienie św. Agnieszki - 21 stycznia w kaplicy Urbana VIII w Watykanie.

Na wstępie homilii papież powitał delegację patriarchatu ekumenicznego Konstantynopola z metropolitą Pergamonu Janem (Ziziulasem) na czele. "Módlmy się do Pana, aby ta wizyta mogła umocnić nasze braterskie więzy na drodze ku tak bardzo upragnionej pełnej jedności między dwoma Kościołami siostrzanymi" - wezwał Franciszek.

Nawiązując do dzisiejszych czytań z Dziejów Apostolskich mówiących o uwolnieniu Piotra z więzienia Heroda papież zaznaczył: "Tak, Pan uwalnia nas z wszelkiego lęku i od wszelkich okowów, abyśmy mogli być naprawdę wolni".

Franciszek zwrócił uwagę na problem lęku i zabezpieczeń duszpasterskich. "Zastanawiam się - drodzy bracia biskupi - czy my się lękamy? Czego się lękamy? A jeśli się lękamy, to jakich schronień poszukujemy w naszym życiu duszpasterskim, żeby być bezpiecznymi? Czy może poszukujemy wsparcia tych, którzy mają władzę na tym świecie? Czy dajemy wprowadzić się w błąd przez pychę, starającą się o nagrody i uznanie, a tam wydaje się nam, że jesteśmy bezpieczni? W czym pokładamy nasze bezpieczeństwo?" - pytał Ojciec Święty.

Papież podkreślił, że świadectwo apostoła Piotra przypomina nam, że naszym prawdziwym schronieniem jest ufność w Bogu. "Oddala ona wszelkie obawy i czyni nas wolnymi od wszelkiego zniewolenia i wszelkich pokus światowych. Dziś Biskup Rzymu i inni biskupi, a zwłaszcza metropolici, którzy otrzymali paliusz odczuwamy, że wyzwaniem jest dla nas przykład świętego Piotra, aby sprawdzić naszą ufność w Panu" - mówił Franciszek.

Papież wskazując na wierność jakiej doświadczył Piotr podkreślił, że "wierność Boga jest większa od naszych niewierności i silniejsza niż nasze zaparcia się". "Wierność, którą Bóg nieustannie umacnia także w nas pasterzach, wykraczając poza nasze zasługi, jest źródłem naszej ufności i naszego pokoju. Wierność Pana wobec nas rozpala w nas nieustannie pragnienie, by Jemu służyć i służyć braciom w miłości" - powiedział Franciszek.

Nawiązując do słów Jezusa skierowanych do Piotra: "Ty pójdź za Mną!" Franciszek zwrócił uwagę, że to doświadczenie Piotra stanowi także ważne przesłanie dla arcybiskupów. "Dziś Pan powtarza mnie, wam i wszystkim pasterzom: Pójdź za Mną! Nie trać czasu na czcze pytania czy gadaninę; nie zatrzymuj się na sprawach drugorzędnych, ale spójrz na to co istotne i pójdź za Mną. Idź za mną pomimo trudności. Idź za Mną głosząc Ewangelię. Idź za Mną składając świadectwo życia odpowiadającego darowi łaski chrztu i święceń. Idź za Mną mówiąc o Mnie tym, pośród których żyjesz dzień po dniu, w trudzie pracy, dialogu i przyjaźni. Idź za Mną głosząc Ewangelię wszystkim, a zwłaszcza ostatnim, aby nikomu nie zabrakło Słowa życia, które wyzwala od wszelkiego lęku i daje ufność w wierność Boga" - powiedział papież.

W modlitwie wiernych modlono się: po rosyjsku za święty Kościół Boży, niech zbudowany na opoce Piotrowej głosi i przekazuje zbawienie wszystkim ludziom; po portugalsku za nowych arcybiskupów metropolitów i wszystkich pasterzy Kościoła, niech za przykładem apostoła Pawła dają hojnie swe życie na służbę braci; po chińsku za wszystkie narody ziemi i za tych, którzy nimi rządzą, niech odnajdą na nowo pragnienie prawdziwego pokoju, zaniechają drogi nienawiści i niechęci i budują cywilizację miłości; po francusku za ubogich, osoby samotne i cierpiących, niech wspierani miłosierdziem swych braci doświadczają Bożej opatrzności i otworzą na nadzieję i w języku youruba za wszystkich chrześcijan, niech w radości przynależenia do Pana Jezusa wzrastają w świętości, nieustanie poszukując dóbr niebieskich.

Podczas przekazywania znaku pokoju do Ojca Świętego podeszli członkowie delegacji Ekumenicznego Patriarchatu Konstantynopola.

Po zakończeniu Mszy św. papież podszedł do przybyłego z Moskwy Chóru Patriarchatu Moskiewskiego, który przybył specjalnie na dzisiejszą uroczystość i podziękował dyrygentowi i śpiewakom za wspólne z Chórem Kaplicy Sykstyńskiej animowanie muzyki. Następnie wraz z delegacją Patriarchatu Konstantynopola modlił się dłuższą chwilę przy grobie św. Piotra. Franciszek opuścił Bazylikę Watykańską z metropolitą Pergamonu Janem u boku.