Reklama

Św. Mikołaj i kościół w Pruchniku

Niedziela przemyska 49/2009

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Patrocinium tego grudniowego Świętego posiada wiele kościołów naszej archidiecezji. Jednym ze starszych kościołów noszących wezwanie św. Mikołaja jest pruchnicki kościół parafialny. W ołtarzu głównym świątyni znajduje się piękny, osiemnastowieczny obraz św. Mikołaja, który w stroju biskupim z mitrą na głowie i pastorałem, daje posag trzem ubogim niewiastom. W namalowanej scenie uczestniczą też, zgodnie z chrześcijańską ikonografią, dzieci kąpiące się w cebrzyku. Św. Mikołaj odznaczał się wielką wrażliwością na ludzką biedę i nieszczęście. Swoją pomoc ofiarował dyskretnie lub anonimowo. Uczestniczył w soborze powszechnym w Nicei w 325 r. W XIII stuleciu pojawił się zwyczaj rozdawania w szkołach noszących imię św. Mikołaja stypendiów i zapomóg, który przekształcił się w zwyczaj ofiarowywania prezentów zwłaszcza najmłodszym.
Pruchnicka parafia pw. św. Mikołaja została założona przez Kostka Słoneczkowicza, syna rycerza zwanego Słoneczkiem z Rozborza, założyciela rodu Pruchnickich między rokiem 1361 a 1397. Na zachowanym dokumencie z 24 czerwca 1397 r. świadkuje proboszcz Pruchnicki, niejaki Bernard (rector ecclesiae), zatem musiała już wówczas istnieć parafia.
Jednym z bardziej znanych potomków Kostka był m.in. Mikołaj Pruchnicki, biskup kamieniecki. Po studiach na Akademii Krakowskiej wybrał stan duchowny. W 1456 r. występuje jako kanonik przemyski, związany jest z otoczeniem króla Kazimierza Jagiellończyka, który za gorliwą służbę nominuje go w 1467 r. na biskupa kamienieckiego (1469 zatwierdzenie papieskie). W 1471 r. wszedł w skład delegacji zmierzającej do Pragi, aby zainstalować na tamtejszym tronie królewicza Władysława. Biskup Mikołaj był głównym celebransem uroczystej Mszy w praskiej katedrze i on dokonał koronacji Władysława Jagiellończyka na króla. Około 1436 r. właściciele miasteczka fundują kamienny, wsparty skarpami, gotycki kościół jednonawowy. Świątynia ulega zniszczeniom w czasie najazdu na miasto Wołochów w 1498 r. Do odrestaurowanego kościoła około 1570 r. dobudowano od południa kaplicę Matki Bożej z renesansowym nakryciem. W 1536 r. połowa miasteczka znalazła się - jako posag Anny Pruchnickiej - w rękach sędziego ziemskiego krakowskiego Jana Odrowąża Pieniążka. Obecnie nie znajduje potwierdzenia teza, że Odrowąż-Pieniążek zamienił kościół parafialny na zbór. Zwrócił się on co prawda ku protestantyzmowi, lecz nie z pobudek religijnych, ale z zachłanności i osobistych animozji. Kiedy drugi ze współwłaścicieli miasta - Stanisław Broniowski był na sejmie przygotowującym unię lubelską w lutym 1569 r., zajął jedynie szpitalny kościółek Świętego Krzyża, zaś świątynię parafialną sprofanował (wyrzucając ołtarz główny i cyborium). Zabronił także swoim poddanym jakichkolwiek świadczeń na rzecz duchownych. Te zaburzenia religijne w Pruchniku trwały w latach 1569-75. Bardzo prawdopodobne, że po śmierci Anny Pieniążkowej w 1607 r., jej synowie dobudowali do świątyni kaplicę pod wezwaniem św. Anny (dawniej przypuszczano, że wzniesiono ją w XV wieku). W niedostępnych dzisiaj kryptach spoczęli Gałeccy i Rykowscy. Wobec nękających miasteczko i kościół najazdów tatarskich postanowiono otoczyć świątynię murem obronnym. W 1636 r. miał miejsce groźny pożar kościoła, kiedy to spaleniu uległy dachy. Proboszcz ks. Jan Lipowicz odrestaurowuje świątynię, odnawia dachy i od zachodu dobudowuje wieżę. Niebawem też świątynia w Pruchniku zyskuje rangę prepozytury, oto bowiem w 1640 r. Anna z Konar Gorajska funduje przy kościele kolegium czterech mansjonarzy i zapisuje na ten cel sumę 640 złotych na wsi Siennów. Fundację tę zatwierdził biskup przemyski Piotr Gembicki 5 maja 1641 r. W pobliżu kościoła, w latach pięćdziesiątych XVII stulecia powstał szpitalik-przytulisko dla ubogich.
Bp Jan Dębski ponownie konsekrował świątynię w 1684 r. i w takim mniej więcej stanie przetrwała ona do dzisiaj.
Gdy z proboszczem ks. Kazimierzem Trelką wchodzimy, przez piękną osiemnastowieczną bramę, do tej niewielkiej, jednonawowej świątyni, naszą uwagę przykuwa piękna późnogotycka Grupa Pasji na belce tęczowej. W prezbiterium znajduje się ołtarz z 1770 r. ze wspomnianym obrazem patrona świątyni. Po bokach równie piękne figury Ewangelistów. Pod prezbiterium świątyni ongiś grzebano proboszczów pruchnickich. Ostatni proboszcz pruchnickiej parafii został tutaj pochowany w 1798 r., a był nim ks. Tomasz Brzezicki. Na ścianie prezbiterium znajdujemy szesnastowieczne epitafium rodziny Broniowskich, Marcina i Stanisława, dworzan i współpracowników dwóch ostatnich Jagiellonów. W 1975 r. na ścianach kościoła odkryto renesansowy zacheuszek, pamiątkę po konsekracji kościoła, pochodzący z lat sześćdziesiątych XVI wieku.
Z inicjatywy księdza proboszcza, w 1994 r. w zabytkowej dziewiętnastowiecznej organistówce powstało Muzeum Parafialne. Zgromadzone w nim eksponaty obejmują książki i czasopisma (najstarsze z XVIII wieku), przedmioty gospodarstwa domowego oraz te związane z osobą bł. Bronisława Markiewicza, który urodził się w Pruchniku w 1842 r. (m.in. jego sutanna czy też własnoręcznie pisany testament oraz statut Zgromadzenia św. Michała Archanioła).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2009-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Hiszpania: Pod Madrytem ma powstać najwyższy posąg Chrystusa na świecie

2025-06-26 06:41

[ TEMATY ]

Hiszpania

zrzut ekranu x.com

W Hiszpanii pod Madrytem ma powstać najwyższy posąg Chrystusa na świecie. Rzeźba ma mierzyć 37 metrów i będzie wyższa o siedem od słynnego pomnika w Rio de Janeiro i cztery od figury Chrystusa Króla w Świebodzinie. Środki na sfinansowanie projektu płyną głównie z Meksyku i Polski.

Statua ma stanąć w miejscowości Boadilla del Monte, położonej około 15 km na zachód od Madrytu. Ma zostać wykonana z betonu zbrojonego i być pusta w środku, umożliwiając wejście zwiedzającym. W wewnętrznej kaplicy znajdzie się duże ruchome serce, a twarz Chrystusa ma być odwzorowana na podstawie całunu turyńskiego.
CZYTAJ DALEJ

Bp Marek Solarczyk dokonał zmian personalnych w diecezji radomskiej

2025-06-26 08:38

[ TEMATY ]

diecezja radomska

zmiany kapłanów

Ks. S. Piekielnik / diecezja.radom.pl

Bp Marek Solarczyk wręczył dekrety księżom zmieniającym parafie oraz podejmującym inne zadania dla Diecezji Radomskiej. Podziękował również za pracę duszpasterską księżom przechodzącym na emeryturę. Zaś neoprezbiterzy otrzymali nominacje na ich pierwsze parafie. Spotkanie odbyło się w Wyższym Seminarium Duchownym w Radomiu.

Ks. Mieczysław Głogowski, proboszcz parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Opocznie
CZYTAJ DALEJ

Turniej WTA w Bad Homburg - Świątek awansowała do półfinału

2025-06-26 17:14

[ TEMATY ]

tenis

Iga Świątek

WTA 500

PAP/RONALD WITTEK

Świątek z Polski podczas meczu ćwierćfinałowego przeciwko Ekaterinie Aleksandrowej z Rosji na turnieju Tennis Bad Homburg Open w Bad Homburgu w Niemczech

Świątek z Polski podczas meczu ćwierćfinałowego przeciwko Ekaterinie Aleksandrowej z Rosji na turnieju Tennis Bad Homburg Open w Bad Homburgu w Niemczech

Iga Świątek awansowała do półfinału tenisowego turnieju WTA 500 na kortach trawiastych w niemieckim Bad Homburg. W ćwierćfinale, przerwanym na ponad godzinę z powodu deszczu, pokonała Rosjankę Jekaterinę Aleksandrową 6:4, 7:6 (7-5). Jej kolejną rywalką będzie Włoszka Jasmine Paolini.

Tenisistki musiały zejść z kortu w ósmym gemie drugiego seta. Rozstawiona z "czwórką" Polka wygrała pierwszą partię 6:4, a w drugiej przegrywała do tego momentu 3:4. Przerwa jej nie zaszkodziła, po powrocie przechyliła szalę zwycięstwa na swoją korzyść.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję