Celem naszych badań jest próba zlokalizowania w Dankowie zamku średniowiecznego czy potwierdzenia hipotezy o jego istnieniu, a także rozpoznanie zamku Warszyckiego czy pałacu w obrębie twierdzy dankowskiej – mówi Wojciech Dudak, archeolog z Łodzi, wiceprezes ARCH-TECH Sp. z o.o. – Szukamy tego zamku, gdyż zachował się układ fortyfikacji bastionowych oraz wspaniały kościół parafialny pw. św. Stanisława, biskupa i męczennika, natomiast nic nie wiadomo o rezydencji Stanisława Warszyckiego, który gościł tutaj m.in. króla Jana Kazimierza przez pół roku – dodaje Radosław Herman, archeolog z Łodzi, prezes ARCH-TECH Sp. z o.o.

W projekt badawczy na zamkach zaangażowana jest gmina Lipie z wójt Bożeną Wieloch, gmina Krzepice z burmistrzem Krystianem Kotynią oraz Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Zielony Wierzchołek Śląska”. W ekspedycji brali udział członkowie Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego „Grupa Łódź”, udostępniając m.in. potrzebne urządzenia georadarowe i koparki; pasjonaci historii, wolontariusze, nawet z okolic Lublina i z Podlasia. Tegoroczne wykopaliska to początek kilkuletniego projektu, który pozwoli odpowiedzieć na wiele pytań związanych z tym regionem.

Pierwszy sezon

– Tegoroczne prace archeologiczne to pierwszy sezon badań archeologicznych na zamkach Krzepice i Danków – wyjaśnia dr Andrzej Kobus, historyk z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Naukowcy dodają, że wykopaliska w Krzepicach były możliwe dzięki przychylności właścicielki obiektu Anny Stratmann-Gnandiger, która wyraziła zgodę na prace archeologiczne w swoim ogrodzie i podziela ich fascynację tym zabytkiem.

Podczas sierpniowego III Jarmarku nad Liswartą „Dobre, bo swojskie” w Dankowie, imprezy łączącej w sobie elementy historyczne, etnograficzne i rozrywkowe, a także gminne dożynki zorganizowane przez parafię św. Stanisława BM oraz proboszcza i zarazem kustosza sanktuarium Matki Bożej Dankowskiej ks. kan. Henryka Duszę, naukowcy zaprezentowali mały wycinek zabytków ruchomych odnalezionych w Krzepicach i w Dankowie. Jak mówią, wszystkie eksponaty zostaną gruntownie zbadane i opisane, a następnie zaprezentowane w publikacji pokonferencyjnej.

– Ważnym elementem naszego dankowskiego muzeum polowego była wystawa kartografii, która została zgromadzona podczas badań historycznych prowadzonych przez dr. Andrzeja Kobusa – mówi archeolog Radosław Herman. – Ta wystawa miała już swoją premierę na III Krzepickich Dniach Jakubowych. Są to mapy, które prezentują okoliczne miejscowości, m.in. Krzepice, Zajączki, Starokrzepice czy Kuźniczkę.

Eksponaty

Wybrane eksponaty umieszczono w dwóch gablotach. Na wystawie ukazującej wykopaliska z Krzepic zaprezentowano zbiór wspaniałych kafli renesansowych z zamku Mikołaja Wolskiego, starosty krzepickiego, jednego z największych magnatów ówczesnej Polski, przyjaciela króla Zygmunta III Wazy; monety z różnych okresów, m.in. półgrosz srebrny Kazimierza Wielkiego, który był budowniczym zamku w Krzepicach. Zbiór uzupełniała ceramiczna XVII-wieczna fajka, grot bełtu i kule muszkietowe i pistoletowe.

Wystawa zabytków w Dankowie była bogatsza. Składała się z monet, militariów i kafli. Zaprezentowano ostrogę rycerską z XV wieku i doskonale zachowane krzesiwo kabłąkowe, czyli przyrząd do rozniecania ognia, a także kule do pistoletów i pół żeliwnej kuli od hakownicy. – Kula prawie na pewno była wykonana tutaj, gdyż, jak wiadomo, starostwo krzepickie było centrum hutniczym, które zaopatrywało niemal całą Polskę w broń, czyli w armaty i kule – podkreśla Radosław Herman.

Archeologia dla wszystkich

28 października w Zespole Szkół w Krzepicach odbyło się pierwsze „Spotkanie z archeologią” – sesja naukowa podsumowująca badania archeologiczno-historyczne prowadzone w Dankowie i Krzepicach. Sesja składała się z dwóch części, w pierwszej – dr Andrzej Kobus, historyk, i Radosław Herman, archeolog – przedstawili historię tych dwóch miejscowości; druga część, warsztatowa, była adresowana do uczniów klas licealnych. Mottem spotkania były słowa św. Jana Pawła II: „Pamięć o przeszłości oznacza zaangażowanie w przyszłość”. W spotkaniu wzięli udział: burmistrz Krzepic Krystian Kotynia, wójt gminy Lipie Bożena Wieloch, dyrektor Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego w Krzepicach Gabriela Kluba, dyrektor Zespołu Szkół w Krzepicach Grzegorz Mastalerz i nauczyciele historii z tejże szkoły. Koordynatorką spotkania była Jolanta Drab, polonistka.

Kolejne badania już za rok. Przed miłośnikami archeologii sesja naukowa w gminie Lipie. W planie jest również wydanie monografii.