Nikt nie przyszywa łaty z surowego sukna do starego ubrania. (…) Nikt też młodego wina nie wlewa do starych bukłaków” – to przysłowie, którego Pan Jezus użył w dzisiejszej Ewangelii. Ale jak wiemy z całego kontekstu, nie chodzi tu o rzeczy stare i nowe. Chodzi raczej o człowieka, jego przywiązania i sposób myślenia. A więc o to, co zapewne św. Paweł wyczytał z tej nauki Chrystusa, kiedy pisał o starym i nowym człowieku. „Stary człowiek – cielesny”, „Nowy człowiek – duchowy” żyje według Ducha Bożego. Nie da się połączyć cielesnego sposobu życia i myślenia z „nowym człowiekiem”, który przynależy do królestwa Bożego.

A co z rzeczami starymi i nowymi? W innym miejscu Pan Jezus powie: „Dlatego każdy (…), który stał się uczniem królestwa niebieskiego, podobny jest do ojca rodziny, który ze swego skarbca wydobywa rzeczy nowe i stare”. Proszę pozwolić, że zaproponuję, zgromadzonym tu Dzieciom Bożym, aby sięgnąć do tego skarbca naszej archidiecezji, by – może już w dzisiejszym świetle – na nowo odczytać i ubogacić się mądrością i wiarą św. biskupa Józefa Sebastiana.

Naszą wyobraźnią przenieśmy się w czasie do przełomu XIX i XX wieku, a więc do świata, do rzeczywistości, kiedy to Pan, przez Ojca Świętego Leona XIII, powierzył pasterską troskę o Kościół przemyski św. Józefowi Sebastianowi.

Jaki był to świat? Mówią historycy, że ówczesna Galicja była krajem stosunkowo opóźnionym w rozwoju, sporo nędzy, bezrobocia, emigracja ludności ze wsi do miasta, ale i duża emigracja zarobkowa za granicę. Władze austriackie nie inwestowały w Galicję, a raczej nakładały rujnujące podatki. Można jednak mówić o pewnej prężności kulturalnej tych ziem. Ale niestety, i w tej dziedzinie nie było łatwo, gdyż bardzo szybko zaznaczyły się wpływy różnych prądów i poglądów, wcale nie sprzyjających wierze i religii.

Sam święty Biskup jeszcze jako profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego mówił, że „tworzy się potężny obóz przeciw Kościołowi, do którego wchodzą ludzie niewierzący z różnych warstw społecznych: i mężowie stanu i członkowie parlamentu i uczeni, i pisarze i politycy, i zmanipulowany lud. A kim byli ci wrogowie Kościoła? Jedni, których nazywają racjonalistami – odrzucali całe Objawienie, bo rozum uważają za jedyne źródło prawdy. Inni to materialiści. Jeszcze inni to radykaliści, głoszący liberalizm. Inni wreszcie, to ci, których nazywają socjalistami i komunistami”.

„Jakaż jest broń tego obozu? – pyta nasz Święty i zaraz odpowiada. Oto ich żołnierze zasiadają w dziennikach i ciągle miotają bluźnierstwa na religię, oszczerstwa na duchowieństwo, zakony i prawych katolików; szerzą w różny sposób niemoralność i zepsucie; zatruwają wychowanie publiczne w szkołach”.

W innym miejscu św. Józef Sebastian podkreślał: „U nas rzadką jest nienawiść do religii, ale za to nierzadką jest obojętność względem religii, obojętność objawiająca się jako chłód wobec Pana Boga i Kościoła i, co gorsza, jako lekceważenie obowiązków religijnych”.

Każdy z łatwością zauważy, że ten opis punkt po punkcie pasuje także do opisu naszych czasów. Minęło ponad sto lat, a wiara, Kościół, ludzie nadal zagrożeni są tymi samymi niebezpieczeństwami.

Dlatego słuchając i ufając nauce współczesnego Kościoła, sięgamy także do tego skarbca historii, aby nie tylko zauważyć, że Kościół głosi nam te same prawdy, ale żeby umocnić się w przekonaniu, że jeśli posłuszeństwo tej nauce stało się drogą do skutecznego opierania się złu to ta droga będzie i dla nas skuteczna.

My nieustannie doświadczamy faktu zagłuszania głosu Boga w naszych sercach. Niestety, ciągle narażeni na słuchanie różnej propagandy niepostrzeżenie pozwalamy sobą manipulować. Łatwo ulegamy najstarszej i najgroźniejszej szatańskiej pokusie, której ulegli pierwsi rodzice, gdy usłyszeli: „otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło” (Rdz 3, 5). Pojawia się to pragnienie „być jak Bóg” – niezależnym od nikogo, twórcą własnej prawdy i twórcą własnych zasad życia. Wystarczy nic nie robić, a pokusa zacznie się w nas realizować.

Przeciwstawienie się tym wszystkim zagrożeniom święty Biskup upatruje w świętości. W dążeniu do świętości. Krótko mówiąc, wobec tego wszystkiego, co spotykamy, naszą odpowiedzią powinno być świadome i zdecydowane dążenie do świętości. Bardzo pragnął bp Pelczar, aby Jego diecezja była święta.

My wiemy, że świętość nie jest tylko naszym przywilejem. Świętość jest każdemu z nas zadana, jest naszym obowiązkiem. Jak tę świętość zdobywać? Jest tu konieczne prowadzenie i rozwój życia duchowego. Każdy na swoim poziomie, według swego stanu, powinien zatroszczyć się o swoje życie duchowe. A kluczowym zagadnieniem duchowości, proponowanym przez świętego Biskupa, jest świadomość celu ostatecznego.

Święty Biskup porównuje nasze życie do podróży przez wielkie morze. „Ale zanim chrześcijanin wsiądzie na statek i odbije od brzegu, powinien uświadomić sobie port, do którego zmierza, ale także prosić o światło Ducha Świętego”.

Świadomość celu ostatecznego, którym jest Bóg, wieczna radość i szczęście, pozwoli nam motywować się do zdobywania tej świętości. Dążenie do świętości staje się naszą odpowiedzią na miłość, jaką Bóg ma ku nam.

My nie jesteśmy w stanie i nie mamy możliwości walczyć z całym złem świata czy zagrożeniami. Ale możemy zrobić coś konkretnego w swoim środowisku, a najpierw w sobie. Choćby właśnie rozwijać i troszczyć się o życie duchowe (nawrócenie, spowiedź, jakaś forma kierownictwa duchowego). Chodzi o to żebyśmy byli światłem i solą świętymi. Co się stanie jeśli sól straci smak, a światło nie da już blasku? „Niech tak świeci wasze światło przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i (przez to) chwalili Ojca waszego, który jest w niebie”.