Posługa Kościoła jako wspólnoty wierzących ma wielowarstwowy wymiar. Pośród wielu ważnych aspektów znajduje się także działalność charytatywna, która ma przynieść szeroko pojętą pomoc wszystkim znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Najbardziej wyrazistym przejawem tej pełnej pokory i miłości służby jest praca Caritas, a szczególnie jego parafialnych zespołów, w tym ogromnej rzeszy wolontariuszy. Obecny rok naznaczony jest pięknym jubileuszem 25-lecia działalności Caritas Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej. Główne uroczystości odbyły się 12 września. Pragniemy przybliżyć sobie zasadnicze wyznaczniki tej tak ważnej i istotnej posługi pełnionej wobec cierpiących, biednych, zagubionych i potrzebujących pomocy.

Działalność i historia Caritas

Działalność Caritas to jedna z największych form wcielania w życie ewangelicznej cnoty miłości i niesienia pomocy ludziom najbiedniejszym. Warto sobie uświadomić, że próby ujednolicania i centralizowania pracy charytatywnej w Kościele polskim zaczęto podejmować na przełomie XIX i XX wieku. W Polsce do powołania ogólnokrajowego organu pod nazwą Instytut Caritas doszło w 1929 r. Instytut koordynował działalność Caritas diecezjalnych, powstających sukcesywnie na przestrzeni lat 30. Diecezjalne Caritas obejmowały wszystkie podmioty kościelne pracujące na niwie charytatywnej, a więc: instytucje zakonne, stowarzyszenia, sodalicje, bractwa. Działalność dobroczynna Kościoła była kontynuowana także w warunkach okupacji niemieckiej, a w pierwszych latach powojennych nastąpił jej burzliwy rozwój. Przerwały go w 1950 r. dekrety władzy komunistycznej likwidujące Caritas kościelną i przekazujące cały jej majątek podporządkowanemu państwu Zrzeszeniu Katolików Świeckich „Caritas”. W ograniczonym już zakresie na niwie charytatywnej pozostały wtedy tylko zakony. Nieprzerwanie jednak organizowano Tygodnie Miłosierdzia i wiele osób otrzymywało konkretną pomoc w ramach parafii. Szczególnym czasem tej aktywności był okres stanu wojennego i całokształt pomocy przekazywanej Kościołowi w Polsce przez zagraniczne organizacje charytatywne. Ważnym etapem na drodze do odrodzenia działalności społecznej Kościoła było powstanie – zgodnie z instrukcją Episkopatu z 1986 r. – parafialnych zespołów charytatywnych. Powstały one w większości parafii w kraju i wychodząc od rozdawnictwa darów zagranicznych, stopniowo ewoluowały w kierunku społecznej samopomocy. Caritas, jako oficjalna instytucja Kościoła, powróciła do życia, począwszy od 1989 r. We wszystkich 39 wówczas diecezjach powstały autonomiczne Caritas diecezjalne. Nieco później, bowiem 10 października 1990 r. powołano krajowy organ koordynacyjny pod nazwą Caritas Polska. Struktury Caritas w większości diecezji tworzone były praktycznie od zera, gdyż niemożliwe było przejęcie od państwa w drodze rewindykacji majątku zagrabionego po 1950 r. Warto również dodać, że obok diecezjalnych agend działają także równorzędne do nich: Caritas Archidiecezji Przemysko-Warszawskiej i Diecezji Wrocławsko-Gdańskiej Obrządku Greckokatolickiego, Caritas Ordynariatu Polowego i Caritas Zakonu Bonifratrów. Ciekawostką jest to, że w niektórych diecezjach istnieje szczebel pośredni między centralą diecezjalną a parafią, tzw. okręgi lub regiony Caritas, również dekanalni duszpasterze charytatywni, jak i dekanalne instruktorki charytatywne.

Posługa Caritas

Caritas Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej została powołana do życia 23 stycznia 1990 r. dekretem bp. Kazimierza Majdańskiego. Przed formalnym powołaniem trudną działalnością charytatywną w stanie wojennym i tuż po nim zajmowali się ks. kan. Ireneusz Antkowiak, a następnie ks. prał. Tadeusz Ciepłuch. Centrum Caritas były dolne pomieszczenia kościoła pw. Świętego Krzyża w Szczecinie, które stanowiły ogromny w swej powierzchni magazyn różnorakich darów. Przez jakiś czas Caritas znajdował się w dawnych pomieszczeniach Kurii Biskupiej przy ul. Królowej Korony Polskiej. Od wielu już lat instytucja znajduje się ponownie na Pogodnie i zajmuje budynek tuż obok świątyni i plebanii. Tam spotykaliśmy od początku niezwykle oddanych całej sprawie pracowników, którzy wraz z ks. kan. Piotrem Prymą – dyrektorem, a po jego śmierci z obecnym dyrektorem ks. kan. Maciejem Szmucem oraz z zastępcami (śp.) ks. Ireneuszem Starachowskim, ks. Romanem Kuchmistrzem, ks. Piotrem Szatkowskim, ks. Sławomirem Kokorzyckim i Mirosławem Zieziulą dbali o to, by pomagać wszystkim, którzy tego najbardziej potrzebują.

Zakres zadań

Historia 25 lat ukazuje niezwykle szeroki zakres zadań stojących przed biurem diecezjalnym i wszystkimi zespołami parafialnymi. Nie wszyscy może do końca uświadamiamy sobie, jak duże jest to pole działalności i jak szeroka jest gama niesionej pomocy. Samo prześledzenie głównych zadań, jakie realizuje diecezjalne Caritas, budzi szacunek. Należą do nich: współpraca z Caritas Polska, inicjowanie i koordynowanie akcji Caritas, formacja i edukacja wolontariuszy, prowadzenie placówek pomocy, powoływanie parafialnych zespołów Caritas, powoływanie szkolnych kół Caritas, przeprowadzanie kwest w kościołach na cele charytatywne dla poszkodowanych przez kataklizmy i potrzebujących w tzw. Trzecim Świecie, coroczne organizowanie kolonii i półkolonii dla setek dzieci z terenu Szczecina i diecezji w kilku turnusach wraz z terapią. Natomiast do głównych zadań parafialnych zespołów Caritas należy: rozpoznawanie potrzeb i możliwości pomocy na terenie parafii (bez uwarunkowań wyznaniowych), prowadzenie ewidencji potrzebujących pomocy, współpraca z MOPR, OPS i radami osiedli, świadczenie pomocy w zakresie żywności, leków i odzieży, przygotowanie paczek z okazji świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, organizowanie Dnia Chorego, dodatkowa aktywność w Tygodniu Miłosierdzia, mobilizacja charytatywna wspólnoty parafialnej, rozprowadzanie świec w ramach akcji Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom i chlebków miłości, opieka nad świetlicami parafialnymi i typowanie dzieci na kolonie Caritas. Obecnie Caritas naszej archidiecezji prowadzi wiele ważnych dzieł dla dzieci i rodzin, dla starszych, chorych i niepełnosprawnych, dla bezrobotnych i bezdomnych oraz pomoc zagraniczną. Ponadto ogromnym wymiarem pomocy jest prowadzenie centrów socjalnych: czterech w Szczecinie, w Stargardzie Szczecińskim – Centrum oraz Centrum Integracji Społecznej, Gminny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, Schronisko dla Mężczyzn i Kobiet, Ogrzewalnia dla Bezdomnych, Centrum Socjalne Caritas w Świnoujściu, a także Schronisko dla Bezdomnych, Specjalistyczna Placówka Wsparcia Dziennego, Dzienny Dom Pobytu Seniora, Ogrzewalnia dla bezdomnych, NZOZ „Przystań Caritas” w Świnoujściu, Hospicjum Domowe „Przystań Caritas” św. Faustyny w Świnoujściu, a także Poradnia Medycyny Paliatywnej i Punkt Przedszkolny „Arka Noego”. W Szczecinie działa sześć świetlic środowiskowych oraz przy parafii pw. św. Jadwigi w Zieleniewie, Ośrodek Wspierania Rodziny w Zieleniewie, Ośrodek Wspierania Rodziny w Sikorkach, Poradnia Psychologiczna „Spe Salvi”, Okna Życia w Szczecinie i w Stargardzie Szczecińskim, Magazyny żywnościowe programu PEAD, Spółdzielnia Socjalna „Zachodniopomorskie Centrum Rozwoju” oraz Gabinet Rehabilitacyjny w Myśliborzu.

Caritas Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej z racji pięknego jubileuszu życzymy Bożego wsparcia, pokornej służby wobec każdego człowieka, pogody ducha i nieustannej siły do emanowania miłością!