W listopadzie 2017 r. władze Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych podpisały pre-umowę z Urzędem Marszałkowskim na unijne dofinansowanie remontu zabytkowej stacji kolejki wąskotorowej w Hajdaszku, w gminie Kije. Inwestycja oprócz remontu budynku dworca z 1924 r. zakłada przywrócenie kursów kolejki na 2,5-kilometrowym odcinku Hajdaszek-Umianowice.

„Stacja Hajdaszek – Kolejowy Skansen” będzie pełnić funkcję edukacyjną poprzez promowanie wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych i krajobrazowych. Jak wyjaśnia dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych – Tomasz Hałatkiewicz, inwestycja jest uzupełnieniem planowanego w Umianowicach Ośrodka Edukacji Przyrodniczej.

Budynek powstanie w rozjeździe kolejki wąskotorowej, zaledwie kilkanaście metrów od torów. Wizytę w Ośrodku będzie można połączyć z możliwością atrakcyjnego przejazdu kolejką. W ramach projektu zakupiona zostanie lokomotywa spalinowa z kilkoma wagonami. Dodatkową atrakcją będą rowerowe drezyny. W taki niecodzienny sposób będzie można także zwiedzać Ponidzie.

W budynku stacji odtworzona zostanie sala dworcowa z kasą biletową oraz pokój naczelnika stacji. Ponadto znajdzie się tam sala edukacyjno-konferencyjna, restauracyjna zwana jak dawniej „Gospodą dla żołnierzy” i zaplecze kuchenne.

W głównym holu ustawiona będzie makieta Ponidzia z fragmentami kolei wąskotorowej, dworcami kolejowymi oraz poruszającymi się modelami lokomotyw i wagoników. Na stacji organizowane będą konferencje, spotkania ze znanymi osobowościami regionu. Adresatami programu są dzieci, młodzież, studenci, nauczyciele, lokalne społeczeństwo oraz turyści.

Wójt Krzysztof Słonina zwraca także uwagę na wątek Karoliny Lanckorońskiej, również uwzględniony w projekcie. – Gdy Karolina Lanckorońska odwiedzała więzienie w Pińczowie, jadąc z Krakowa zatrzymała się w Hajdaszku. Motyw kobiecy „projektu” nawiązuje także do upamiętnienia żony zawiadowcy stacji, cieszącej się ogromnym szacunkiem – opowiada.

W listopadzie 1941 r. po krótkim pobycie w Pińczowie, gdzie przebywała z misją zleconą jej przez Radę Główną Opiekuńczą, hr. Lanckorońska przez kilkanaście godzin oczekiwała w Hajdaszku na pociąg do Jędrzejowa, korzystając z gościny naczelnika stacji. Później opisała ten epizod w swoich wspomnieniach okupacyjnych, zauważając, że oto znalazła się w stronach będących niegdyś własnością jej przodków.

I tak w kolejowym skansenie znajdzie się apartament hrabiny Karoliny Lanckorońskiej herbu Zadora – historyka i mecenasa sztuki, spadkobierczyni terenów leżących w okolicy Pińczowa oraz gabinet Janiny Żelisławskiej – kierowniczki gospody w latach 20., która przyczyniła się do rozwoju kulturalnego i oświatowego tego miejsca w dawnych czasach.

Inwestycję pozytywnie ocenia Andrzej Kuszak, miłośnik kolei i prezes fundacji Zwrotnica, która od lat zabiega o promowanie Świętokrzyskiej Kolejki Dojazdowej „Ciuchcia Ekspres Ponidzie”. Jego zdaniem, przywrócenie dawnej funkcji stacji w Hajdaszku przyczyni się do turystycznego ożywienia regionu i promowania walorów przyrodniczych Ponidzia. Będzie to również okazja do promocji samej kolejki wąskotorowej nie tylko na odcinku do Umianowic, ale również na całej, ponad 30-kilometrowej trasie do Jędrzejowa.

Wójt Krzysztof Słonina chciałby, aby Hajdaszek tętnił życiem, jak to miało miejsce całkiem niedawno. – Ok. 500 rodzin z okolicy utrzymywało się z pracy na kolei w latach 80. XX wieku. Chciałbym ponownie ożywić to środowisko, choćby poprzez wprowadzenie dnia św. Katarzyny, patronki kolejarzy – tłumaczy.

Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych prowadzi także rozmowy z samorządami, które są udziałowcami spółki „Ciuchcia Ekspres Ponidzie” nad współpracą w zakresie utrzymania kolejki w kolejnych latach. Hajdaszek był z jednej strony połączony torami z Jędrzejowem, a z drugiej – przez Chmielnik i Raków – z Bogorią.

Całkowity koszt projektu rewitalizacji stacji w Hajdaszku wynosi 3,5 mln zł. Prace remontowe stacji w Hajdaszku i budowlane Ośrodka w Umianowicach szacowane są na ponad 14 milionów złotych. Inwestycja będzie wprowadzona w życie w drugiej połowie 2018 roku.

Czy wiesz, że...

Pierwsza informacja o Hajdaszku pochodzi z roku 1618, kiedy miejscowość należała do majątku Kije i była osadą młyńską. Spis ludności z czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego podał, że folwark Aydaszek zamieszkiwało 31 osób. W roku 1827 liczba ta zwiększyła się do 67 w 8 domach, zaś około połowy XIX w. wzrosła do 78 (w tym 7 Żydów).

Latem 1881 r. Gazeta Kielecka donosiła, że we wsi Hajdaszek znajdują się dwa źródła mineralne, z „wodą podobno tego samego składu, co w Busku. Osoby wiarygodne utrzymują, że jeszcze za poprzednich dziedziców hr. Lanckorońskich, zanim buskich wód zaczęto używać, już od dawna znano i doświadczano zbawiennych skutków wód ze źródeł w Hajdaszku”.