Projekt „Kultura materialna i duchowa/Hmotná a duchovní kultura” dofinansowany ze środków Unii Europejskiej realizujemy od lutego 2017 r. we współpracy z Muzeum Těšínska z Czeskiego Cieszyna. To już 16 projekt, który objął kilka zadań, m.in. konserwację trzech gotyckich skrzydeł – tzw. Retabulum z Puńcowa ukazujących sceny męczeństwa Chrystusa na awersie i świętych na rewersie czy też polsko-czeską konferencję naukową: „Dom, pałac, zamek w kulturze materialnej Śląska”. Materiały pokonferencyjne znalazły się w VI tomie Cieszyńskich Studiów Muzealnych, który zaprezentowaliśmy podczas Spotkania Szersznikowskiego

28 lutego br. – mówi koordynator projektu Irena Prengel-Adamczyk z działu sztuki Muzeum Śląska Cieszyńskiego. W jego ramach dokonano także digitalizacji 22 drewnianych świątyń znajdujących się na terenie Śląska Cieszyńskiego – 11 kościołów w Polsce i 11 w Czechach. Wśród obiektów znalazły się 3 kaplice.

– Dlaczego podjęliśmy się tego zadania? Ano dlatego, że te kościoły najczęściej dostępne są wyłącznie w czasie nabożeństw. Zdarza się też, że padają ofiarą podpaleń, jak miało to miejsce w sierpniu 2017 r., kiedy spłonął najstarszy na Śląsku Cieszyńskim (1556-1574) kościół Bożego Ciała w Gutach koło Trzyńca. Mimo że kościoły są ubezpieczone i spalona świątynia będzie odbudowana, to jednak utraciliśmy bezpowrotnie zabytki znajdujące się we wnętrzu świątyni – obrazy, rzeźby, malowidła ścienne, które były świadectwem kultury i tradycji naszych przodków. Drewno dla naszych przodków było najważniejszym materiałem budowlanym, towarzyszyło im od urodzenia aż do śmierci – dodaje Prengel-Adamczyk.

22 obiekty sakralne

Projekt digitalizacji objął kaplice i świątynie po polskiej stronie: w Istebnej na Andziołówce, w Bielowicku, Kaczycach, Kończycach Wielkich, Kubalonce, Mlaskawce, Nierodzimiu, Stecówce, Wiśle Czarnem, Wiśle Głębcach i Zamarskach, a po czeskiej stronie w: Bystrzycy, Gutach, Herczawie, Marklowicach Dolnych, Nydku, Olbrachcicach, Praszywie, Rzepiszczu, Siedliszczu, Starych Hamrach-Gróniu i Liskovcu-Hájku. Łącznie 22 obiekty sakralne.

– Kościoły po polskiej stronie różnią się tych po czeskiej tym, że 4 z nich zostały przeniesione z innego miejsca. Wszystkie, z wyjątkiem kaplicy prywatnej rodziny Konarzewskich i kaplicy przy zameczku prezydenckim, są kościołami parafialnymi. Natomiast po czeskiej stronie tylko jeden jest parafialny – w Siedliszczu, reszta to filialne – dodaje koordynatorka projektu.

Udostępnione do zwiedzania

Gotowa praca będzie dostępna w marcu br. na stronach internetowych obu muzeów, diecezji bielsko-żywieckiej oraz diecezji ostrawsko-opawskiej. – Udostępnimy ją także parafiom, których kościół został objęty digitalizacją. Prezentacji będą towarzyszyły teksty w języku polskim, czeskim i angielskim, opowiadające krótko o historii obiektu i jego wystroju – zaznacza Irena Prengel-Adamczyk, dodając, że ważną rolę odegrał specjalny sprzęt, dzięki któremu aparat mógł robić zdjęcia z różnych perspektyw. Jak się okazuje, wirtualne zwiedzanie składa się z panoram.

– Wykonaliśmy 36 panoram – na jedną przypadają 63 zdjęcia. Sprzęt, na którym pracowaliśmy, został zakupiony również w ramach projektu – mówi Sławomir Szewieczek, który wraz z fotografem muzealnym Krystianem Firlą pracowali nad gromadzeniem i przygotowaniem materiałów w celu digitalizacji. – Każda panorama jest zobrazowaniem sfer dookoła aparatu – dodaje Krystian Firla. – Uzyskaliśmy pozwolenia z obu diecezji na przeprowadzanie zadań, umawialiśmy się z proboszczami, którzy udostepniali nam wnętrza kościołów. Czasem pogoda płatała nam figla i nie można było wykonać fotografii na zewnątrz. Niemniej udało nam się zrealizować cały nasz plan. Wykonaliśmy ok. 10000 fotografii, które po technicznej obróbce przez fotografa zostały wprowadzone przez informatyka w specjalny program do wirtualnych wycieczek – zaznacza Irena Prengel-Adamczyk.

Kwestie digitalizacji zostały omówione i zaprezentowane podczas listopadowego Spotkania Szersznikowskiego pt. „Zapach drewna i kadzidła” i lutowego poświęconego VI tomowi Cieszyńskich Studiów Muzealnych. Projekt dofinansowano ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa w ramach Funduszu Mikroprojektów Euroregionu Śląsk Cieszyński – Těšínské Slezsko Programu Interreg V-A Republika Czeska – Polska.