Józef Horodeński przyszedł na świat 25 grudnia 1910 r. jako piąte dziecko Michała i Józefy, we wsi Protasy k. Zabłudowa. W domu tych średnio zamożnych rolników panowała atmosfera domowego Kościoła i głębokiego patriotyzmu. Mały Józef uczył się czytać z książeczki do nabożeństwa. Po ukończeniu szkoły podstawowej wstąpił do Seminarium Nauczycielskiego w Białymstoku, które ukończył zdaniem matury w 1931 r. Mimo iż dostał posadę nauczyciela w pobliżu Grodna, zdecydował się wybrać inną drogę i zapukał do drzwi Wyższego Seminarium Duchownego w Pińsku. Pierwsze lata były czasem wytężonej nauki, gdyż musiał nadrobić łacinę, której nie uczono go w Białymstoku. Przełożeni dostrzegali w nim zdolności do pracy z młodzieżą, ale również cenili za solidność i wierność regulaminowi.

27 marca 1937 r. w katedrze pińskiej otrzymał święcenia kapłańskie z rąk bp. Kazimierza Bukraby. Pierwsze kroki w kapłaństwie stawiał jako prefekt szkół w Drohiczynie, a potem Brześciu, gdzie zastał go wybuch II wojny światowej.

Tam, gdzie zima trwa 9 miesięcy

Kiedy Niemcy w 1942 r. rozstrzelali za pomoc Żydom kapłanów posługujących w Kobryniu: proboszcza ks. Jana Wolskiego i wikarego ks. Władysława Grobelnego, nowym proboszczem parafii mianowany został ks. Horodeński. Po zakończeniu niemieckiego terroru rozpoczęło się prześladowanie kapłanów przez władze sowieckie. Ksiądz Józef nie wyjechał jednak z Polski, ale został w Kobryniu przy swoich parafianach. 2 sierpnia 1948 r. został aresztowany przez NKWD. Po miesiącu usłyszał wyrok: 25 lat pozbawienia wolności w łagrach, 5 lat utraty praw obywatelskich i konfiskata mienia. A to wszystko, jak uzasadniał sąd, za „szerzenie antyradzieckiej agitacji i niezameldowanie o istniejącej antyradzieckiej organizacji powstańczej”. W październiku 1948 r. trafił do łagru w Workucie, położonego 160 km na północ od koła podbiegunowego. Zadaniem więźniów było wydobywanie złóż węgla, który potem trafiał to radzieckich zbrojowni w Leningradzie.

Więźniowie dziennie otrzymywali 750 g chleba, kaszę owsianą z plewą i kawałek ryby. Jak wspominał ksiądz Józef: „Było to za dużo, by umrzeć, a za mało, by żyć…”.

Podziel się cytatem

Gospodyni z Kobrynia Stefania Niedźwiedzka przesyłała mu w paczce opłatki i rodzynki, które moczył w ciepłej wodzie i kładł na noc pod koc, by przyspieszyć proces fermentacji. Mszę św. odprawiał z pamięci, potajemnie na swoim łóżku, jeszcze przed porą pobudki do pracy. Później w konspiracji rozdzielał Komunię współwięźniom i służył sakramentem pojednania. Po śmierci Stalina nastąpiła odwilż, w wyniku której do łagru zawitała komisja z Moskwy, która miała zrewidować wyroki oraz stwierdzić, kto nie nadaje się do pracy w obozie ze względów zdrowotnych. Czekając na badanie, wycieńczony fizycznie (przeszedł ostrą anemię i stracił oko) ksiądz Józef zaczął modlić się półgłosem, powtarzając nieustannie modlitwę Pod Twoją obronę, co sprawiło, że członkowie komisji spojrzeli na niego pogardliwie i stwierdzili, że jest nie tylko chory fizycznie, ale „musiał też odejść od zmysłów”. Dzięki temu w maju 1955 r. uzyskał zwolnienie z obozu.

Nie można „orać zbyt głęboko”

Po 2 tygodniach podróży wrócił do opustoszałej parafii w Kobryniu i zaraz wziął się z werwą do pracy duszpasterskiej. Nie spodobało się to władzy sowieckiej i po zaledwie 3 latach został aresztowany. Od KGB usłyszał, że po powrocie do parafii „za głęboko orał”. Po miesięcznym śledztwie usłyszał wyrok 5 lat pozbawienia wolności. Tym razem trafił do łagru inwalidzkiego w Poćmie. Dzięki staraniom rodziny, szczególnie matki, która nieustannie interweniowała w ambasadzie polskiej w Moskwie, ks. Horodeński został przekazany do polskiego więzienia, z którego wypuszczony został na wolność 27 października 1959 r. Niestety, jego matka nie doczekała tego momentu.

Ponownie w Polsce

Po krótkim odpoczynku, już w maju 1960 r., wrócił do pracy duszpasterskiej. Ksiądz infułat Krzywicki skierował go do pracy w Narwi. W późniejszym czasie obejmował różne stanowiska i funkcje w diecezji. Był m.in. wizytatorem katechetycznym, dziekanem bielskim, a później drohiczyńskim.

Jako że sumiennie wykonywał zalecenia władz kościelnych, nie było mu po drodze z władzami państwowymi. Karano go grzywnami, podwyższaniem podatków, blokowaniem jego nominacji na proboszcza. W skutek tego nie został proboszczem w Ciechanowcu, a gdy trafił do Siemiatycz w 1968 r., przez 3 lata mógł być tylko wikariuszem zarządcą. Następnie pełnił urząd proboszcza aż do przejścia na emeryturę w 1987 r. Udało mu się w tym czasie odremontować kościół, odzyskać od państwa gmachy poklasztorne i sprowadzić siostry karmelitanki, które posługują w Siemiatyczach do dzisiaj. W 1995 r. został w pełni zrehabilitowany przez Białoruski Sąd Najwyższy. Ostatnie 2 lata życia spędził w rodzinnych Protasach, gdzie zmarł 19 czerwca 2002 r.