W tym dniu wieczorem na placach przy kościołach odbywa się poświęcenie ognia i wody. Zapalanie i święcenie ognia oznaczało w tradycji rozpoczęcie nowego czasu. Skończył się post i zima, zaczynała się radość i wiosna. Wodą święconą skrapiano gospodarskie obejścia i pola, co jest zachowane do dziś. W liturgii tego dnia, po uroczystym Gloria zaintonowanym przez kapłana, odzywają się po kilkudniowym milczeniu dzwony i organy, obwieszczając światu radosny czas Zmartwychwstania Pańskiego.
Wielką Sobotę kończy rezurekcja (z łac. resurectio – zmartwychwstanie). Niegdyś dzwony wzywały na to nabożeństwo o północy. Od czasów stanisławowskich przeniesiono rezurekcję na niedzielny poranek. Od dawna rezurekcyjnym dzwonom towarzyszyły wystrzały z armat, moździerzy, strzelb i pistoletów.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Z soboty na niedzielę następuje prawdziwa Wielka Noc, symbolizująca przejście z ciemności do światła, do nowego życia. Nadchodzi Wielka Niedziela, kiedy to w rodzinnym gronie spożywamy „święcone”, dzieląc się jajkiem, symbolem życia.
Cóż znaczy słowo „alleluja”, tak charakterystyczne dla okresu wielkanocnego? Słownik mitów i tradycji kultury Władysława Kopalińskiego podaje: „Alleluja – w judaizmie i chrześcijaństwie – liturgiczny okrzyk radości, przyśpiew triumfalny, zwłaszcza w okresie wielkanocnym; z hebrajskiego – hallelu-Jah – chwalcie Boga”.
Reklama
Najstarsze pieśni wielkanocne zawierają radosny okrzyk Alleluja, jak choćby ta tłumaczona z łacińskiego na język polski z chorału gregoriańskiego (O filii et filiae, Rex caelestis, Rex gloriae) „O dniu radosny pełen chwał, dziś Jezus Chrystus z grobu wstał, nam zmartwychwstania przykład dał, alleluja”, czy z XIV wieku (Surrexit Christus hodiae) „Wstał Pan Chrystus z martwych ninie”, czy też popularna do dziś (także w wykonaniach chóralnych) z XVI wieku: „Wysławiajmy Chrysta Pana, który starł śmierć i szatana, alleluja”.
Z dawnych pieśni wielkanocnych bardzo popularna jest Przez Twoje święte Zmartwychpowstanie (XIV-XV wiek), czy procesyjna Wesoły nam dzień dziś nastał (XVI-XVII wiek), następnie Nie zna śmierci Pan żywota (XVIII wiek), czy z nowszych – Alleluja Jezus żyje, Otrzyjcie już łzy płaczący, Chrystus Pan Król wiecznej chwały, Wesel się ludu strapiony, Złóżcie troski, Zwycięzca śmierci. Szczególne znaczenie liturgiczne mają: sekwencja wielkanocna Victimae paschali laudes, antyfona papieża Grzegorza V Regina caeli laetare, czyli Wesel się Królowo miła (X wiek), sekwencja Chrystus zmartwychwstan jest (muz. XII wiek, rkp. XVI wiek).
Najsławniejsze artystyczne opracowanie radosnego okrzyku alleluja znajdujemy w oratorium Jerzego Fryderyka Haendla pt. Mesjasz, skomponowanym na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną.
Radosny czas Zmartwychwstania… Jeszcze jedna wiosna, żywa zieleń, jasne słońce, czyste serce, nieogarniona Miłość Boża… Czegóż trzeba więcej?