Agnieszka Dziarmaga: Kolejny Adwent w naszym życiu, kolejny czas oczekiwania na przyjście Pana, ale – jak podają sondaże i o czym mówią księża – mamy czas wychłodzenia religijnego, efekt m.in. pandemii. Czy adwentowa radość jest także dla tych wychłodzonych, obojętnych?

Ks. Jarosław Czerkawski: Od dłuższego czasu zastanawiam się, czy rozumiemy, czym jest rok liturgiczny. Jeśli Adwent ma być czasem szczególnym, jako oczekiwanie na narodzenie Jezusa i Jego przyjście na końcu czasów, to w takim razie co z resztą roku? Dlaczego Kościół na początku roku liturgicznego mówi nam o końcu świata? Może zmieńmy retorykę tych rozważań. Adwent ma przypomnieć o przyjściu Chrystusa w podwójnym wymiarze. My w tym oczekiwaniu żyjemy w każdym momencie, a Kościół przypomina nam, aby człowiek nie grzeszył, by wyhamował w tym łakomstwie na życie doczesne. Czas Adwentu podpowiada nam, że mamy radośnie przeżywać życie, bo chrześcijanin wie, że będzie zbawiony, ale bądźmy łakomi na życie wieczne, bo spotkamy się z Chrystusem. Rozczulamy się nad żłóbkiem, śpiewamy kolędy, a przecież to było bardzo twarde przyjście, jakiego nie życzyłaby dziecku żadna rodzina! Nowonarodzony mówi nam przez to: „Takie jest życie”, ale też: „Niosę wam zadziwiające odkupienie i życie wieczne”. Wychłodzenie religijne wynika zapewne stąd, że współczesny chrześcijanin zatracił poczucie nadprzyrodzoności, wiarę, że tu, na tej ziemi, pracuje na życie wieczne. Czy miłosierdzie należy się każdemu gratis? Nie, tylko wówczas, gdy człowiek go dotknie, gdy się nawraca. Rozmawiając z ludźmi, załatwiając różne sprawy w kancelarii, pytam o wiarę, czy mają z nią problemy, słyszę w odpowiedzi, że nie. To skąd brak praktyki? – Bo nie mamy takiej potrzeby. I to rodzi pytanie, jak przepracować duszpasterstwo, by zaradzić tym kwestiom, które dotykają ludzi ochrzczonych, by nasze duszpasterstwo było efektywne, by przynosiło ewangelizacyjne owoce. Czas pandemii bez wątpienia był trudny, choć skala powrotu do praktyk jest bardzo różna – myślę, że zależy od specyfiki parafii. Niemniej wszędzie jest problem z młodymi, którego źródeł poszukiwałbym w rodzinnych domach.

Czas Adwentu jeden z biskupów nazwał „duchowym treningiem umiejętności czuwania”.

Każda duchowa sprawa wymaga wysiłku i treningu. Dzisiaj ludzie nie chcą obietnic i nie mają wprawy w duchowym wysiłku. Życie dla niektórych stało się tak atrakcyjne, że godzą się na życie w grzechu. Jak przekonać, że grzech nie może być atrakcją? Oczywiście, mamy potencjał w postaci słowa Bożego, ale pytanie fundamentalne brzmi: jak je głosimy? Apostołowie mówią: „Nie wolno nam zaniedbać słowa Bożego”. W Kościele w Polsce jest niestety problem głoszenia. Kapitalnie spointował to papież Benedykt XVI: „Słowo Boże będzie osądzało głosiciela”. A co do „treningu”, warto, aby doszło do naszej świadomości, że bycie z Bogiem na kolanach nie jest stratą czasu. Oby wszyscy chcieli tak klęczeć... Wprowadziłem w parafii adorację przed pierwszym piątkiem miesiąca i ludzie przychodzą. Nie jest ich dużo, ale są. Trening czuwania świeckich sprawdza się na kolanach, a trening kapłaństwa księdza – w konfesjonale.

Postanowienia adwentowe – robić czy nie robić? Jaki jest ich sens i cel?

Skoro trening, to i postanowienia. Przyglądając się współczesności, muszę podkreślić, że te postanowienia powinny być mocno duchowe. Śmieszy mnie, jak ktoś mówi np. o rezygnacji ze słodyczy. Groźne są głupoty opowiadane przez duchowych celebrytów o odmawianiu sobie tego, co przyjemne. W postanowieniach powinno chodzić o głęboki duchowy wymiar: więcej adoracji, modlitwy, klęczenia. Ważne są dobre uczynki, jałmużna, posty – to przecież filary wiary i istota chrześcijaństwa.

Ks. Jarosław Czerkawski dr hab. teologii, proboszcz parafii św. Izydora w Kielcach-Posłowicach. Koordynator Diecezjalnego Zespołu Synodalnego.