A co na gruncie parafialnym?

Należy wyjść naprzeciw potrzebom rodziców. Organizować choćby zimowe czy letnie wyjazdy parafialne, bo te wciąż cieszą się powodzeniem. Zresztą rodzice sami ich poszukują. A na dobrze przygotowanym wyjeździe można bardzo wiele zrobić. Trzeba jednak bazować na metodach adekwatnych do wieku dzieci, wykorzystywać te formy, które przyciągają i które wzbudzają zainteresowanie, choćby zabawa. Bardzo ważnym polem działania są lekcje religii w szkole, dzisiaj, niestety, zagrożone. Zasadnicze znaczenie ma też formacja przy parafii. Nie jest tajemnicą, że tam, gdzie ksiądz swoją postawą zachęci dzieci do zaangażowania przy parafii, tam rozwijają się grupy ministrantów, Dzieci Maryi i inne wspólnoty. Warto się podeprzeć wskazaniami dotyczącymi dobrej ewangelizacji opracowanymi przez Amerykę Południową. Wśród nich na pierwszym miejscu jest relacja z Jezusem, na drugim – dobra relacja z ewangelizatorem, z księdzem, katechetą, osobą świecką, animatorem. Jeżeli oni będą potrafili nawiązać z dzieckiem relację, to ona przyniesie owoce. Dzisiaj człowiek jest przecież spragniony relacji. Widzę – a od 20 lat jestem wizytatorem lekcji religii – że 80% powodzenia i skuteczności lekcji religii łączy się z osobowością katechety. Jeśli on nawiąże relacje, to jest szansa, że dzieci przyjdą do parafii. Trzeba więc mieć dla nich czas, rozmawiać z nimi.

A czy ma Ksiądz pomysł na dzieci po I Komunii św.? Wydaje mi się, że ta grupa jest w Kościele w jakiś sposób zaniedbana; że potencjał, który mogło przynieść pierwsze spotkanie z Jezusem, jest niewykorzystany.

Myślę, że trzeba się uderzyć w piersi. Rzeczywiście, sprężamy się przed I Komunią św., a potem trochę zostawiamy tę grupę dzieci w duszpasterstwie przyparafialnym i teraz pewnie zbieramy tego skutki. Warto jednak wykorzystać ten moment mobilizacji i księży, i rodziców. Według obecnych zaleceń duszpasterskich, kierujemy serię dobrze przygotowanych konferencji dla rodziców i koncentrujemy się przede wszystkim na nich. Jeśli ksiądz je odpowiednio poprowadzi, jeśli rodzice zobaczą, że otrzymają dla siebie coś praktycznego, to jest szansa, że będą się nawzajem przyciągać do Kościoła.

Fakt, że jest też postępująca laicyzacja. Dlatego wydaje mi się, że trzeba korzystać ze wszystkich możliwości, które mamy, wychodzić do dzieci z ciekawą ofertą. I nie patrzeć na liczbę. Mam takie doświadczenie z Krakowa. Przed laty pewien ksiądz zaprosił młodych na spotkanie grupy apostolskiej. Przyszedł tylko jeden chłopak, licealista Adam. A proboszcz na to: „Nie ma nas dużo, ale zaczynamy”. W tym momencie w sercu tego Adama zrodziło się powołanie kapłańskie. Potem już jako ksiądz sam organizował takie spotkania. Dziś ks. Adam stał się ewangelizatorem setek tysięcy młodych ludzi. Tak więc nie należy bać się małych liczb, nawet dla dwojga dzieci warto poprowadzić spotkanie. To jest klucz. Zacząć działać, a resztę zostawić Panu Bogu. I wtedy będą owoce.

I jeszcze ewangelizacja w internecie, w którym dzieci spędzają sporo czasu. Ksiądz z mediami jest w dużej przyjaźni...

Wiadomo, że to się sprawdziło w czasie pandemii. Kiedy nasza obecność w kościele z wiadomych przyczyn była reglamentowana, biskupi w poszczególnych decyzjach zaczęli być moderatorami tego, by kapłani byli obecni w internecie. Dzięki temu dzieci, które korzystają ze środków medialnych, zbliżyły się do Kościoła. Z jednej strony wiadomo, że mediów społecznościowych jest za dużo w życiu dzieci, z drugiej – skoro dzieci tam są, trzeba być tam obecnym z Ewangelią. Trzeba pamiętać, że aby ewangelizacja była dobra, skuteczna, to w ogóle trzeba ewangelizować, nie zwalniać się z działania. Złotej recepty na przyciągnięcie ludzi do Pana Boga nie mam. Wiadomo, że gdybyśmy taką znali, to już byłaby zastosowana. To są jednak środki, z których możemy korzystać. Przede wszystkim zaangażować się i zrobić to, co można, dać Panu Jezusowi pięć chlebów i dwie ryby, a resztę Mu zostawić.

* * *

Temat budowania wiary dzieci poruszył papież Franciszek. Wydaje się, że zwołując pierwsze spotkanie specjalnie dla nich, pokazał istotny kierunek duszpasterstwa. Zaproponował też tworzenie oratoriów – miejsc, gdzie najmłodsi i młodzi będą mogli się spotykać, realizować hobby, rozwijać wiarę, tworzyć relacje, które są mocno zaniedbane.

Siostrzane wsparcie

Również s. Bogumiła Ptasińska, terezjanka, zwraca na to uwagę. – Widzimy ogromną potrzebę bycia z dzieckiem. Współcześnie dzieci są często samotne. Rodzice dużo pracują, dlatego dzieci mnóstwo czasu spędzają w szkole, w świetlicy bądź przed tabletem lub komputerem. Wydaje mi się, że najbardziej potrzebne jest po prostu wyjście do nich. Podczas nieformalnych spotkań – na przerwie, wycieczce czy choćby na placu zabaw – kiedy one się bawią, jest przestrzeń, w której można mówić im o dobru. To jest nasz patent, prosty sposób – mała droga św. Tereski.

Ponieważ wirtualne media to dziś chleb powszedni dzieci, siostry z Terezjańskiego Duszpasterstwa Dzieci właśnie przez to medium docierają do nich z Dobrą Nowiną. Przez stronę: duszpasterstwo.terezjanki.org chcą pomóc dzieciom i rodzicom w umocnieniu wiary i pogłębieniu ich wiedzy religijnej. – Zamieszczamy w sieci komentarze biblijne, Małe Perełki, czyli grafikę, na której jest przesłanie Ewangelii, ale są tam też nauki św. Teresy, gry, zabawy, ciekawostki. Przygotowujemy 2-minutowe proste filmiki, w których odpowiadamy na pytania dzieci i przybliżamy życie naszej patronki. Ostatnio chcemy zainteresować dzieci światem misji. Zależy nam na tym, żeby ta strona powstawała przy udziale jej odbiorców, żeby dzieci znajdowały na niej odpowiedzi na pytania, które je nurtują. Chcemy wychodzić im naprzeciw – mówi s. Bogumiła.

Inną płaszczyznę spotkania z dziećmi znalazły siostry franciszkanki Rycerstwa Niepokalanej. Przez miesięcznik skierowany specjalnie do uczniów pierwszych roczników szkoły podstawowej wychodzą naprzeciw potrzebom dzieci. – Na przestrzeni lat widzimy, jak zmienia się nasz odbiorca – mówi s. Paula Maria Bronisz, redaktor naczelna Rycerzyka Niepokalanej. – Jeśli chcemy przybliżać tematy związane z wiarą, nasz przekaz musi być coraz bardziej skondensowany. Ponieważ jesteśmy społeczeństwem obrazkowym, to, co najważniejsze, podkreślamy graficznie, kładziemy nacisk na ilustracje. W takim kluczu chcemy opowiadać dzieciom o wartościach.

Siostry nie poprzestają na piśmie. Od 2017 r. w duchu Rycerstwa Niepokalanej organizują Ogólnopolskie Spotkania Dzieci. Pierwsze nawiązywało do 100-lecia Rycerstwa Niepokalanej, a o kolejne upomniały się same dzieci. I tak w tym roku, 14 września, w Niepokalanowie odbędzie się już ósmy zjazd. – To czas, kiedy przybliżamy dzieciom Rycerstwo, ale nie tylko. Pokazujemy, że Matka Boża jest dla nas pomocą w drodze do świętości. Nasi uczestnicy mogą sprawdzić swoje umiejętności plastyczne, sprawnościowe, poznawać swoje talenty. Uczą się pomagać sobie nawzajem, wspólnie coś tworzyć. Chcemy dać dzieciom przestrzeń do spotkania, doświadczenia wspólnoty dzieci, wspólnej modlitwy, nawiązania nowych przyjaźni – tłumaczy s. Paula.

Rodzicielskie inspiracje

Bezdyskusyjny jest fakt, że to rodzice jako pierwsi przekazują dziecku wiarę. Do tego też zobowiązali się, kiedy przynieśli je do kościoła, żeby je ochrzcić. Obecna rodzina często jednak sama ma problem z mówieniem o Bogu. Co w takiej sytuacji?

Ponieważ, jak potwierdza Andrzej Cwynar – razem z żoną Roksaną – konsultor Rady ds. Rodziny przy Konferencji Episkopatu Polski – rodzice nie mogą na nikogo przerzucić obowiązku budowania w dzieciach wiary, pomocą może być stworzona przez Cwynarów Fundacja dla Rodziny. Dzięki inicjatywom podejmowanym w ramach tej fundacji jej założyciele chcą pomóc budować rodziny, które będą silne obecnością ojców i małżonków. A takie budowanie można zacząć od tego, co atrakcyjne, czyli od biwaków ojców z dziećmi, warsztatów dla żon, dla ojców, dialogów czy randek małżeńskich (również w wersji on-line). Pan Andrzej przekonuje, że najpierw trzeba zawalczyć o siebie, o swoje małżeństwo i wiarę, a potem przekazywać ją dzieciom.

Na tworzenie więzi rodziców z dziećmi zwraca uwagę Beata Kociołek, która razem z mężem prowadzi grupę przygotowującą dzieci do I Komunii świętej. Podkreśla: – My przede wszystkim towarzyszymy. Tworzymy warunki, aby w rodzicach ujawniały się dary i talenty, które mają. Chcemy im pokazać, jak towarzyszyć swoim dzieciom, jak widzieć ich potrzeby, jak tworzyć więzi, mieć z nimi dobry kontakt. I to przenosi się na Kościół i wiarę. Chodzi o to, żebyśmy tworzyli prawdziwe wspólnoty, w których każdy jest ważny. Bo we wspólnocie możemy otwarcie mówić o tym, w co wierzymy, z czym mamy problem. I ufamy, że będzie to przyjęte. Nie zawsze będzie się dało problem rozwiązać, ale będzie to przez rodziców przyjęte. Myślę, że podobnie jest z relacjami świeccy – księża. Chodzi o to, żebyśmy się wspierali po partnersku, nawzajem sobie pomagali, uzupełniali się, szukali rozwiązań.

A co w sytuacji, kiedy dziecko nie chce chodzić na Mszę św.? – Szukam z dzieckiem odpowiedzi na pytania, dlaczego nie chce iść do kościoła i dlaczego ja idę – mówi Beata. – Pokazuję, że widzę je w tej sytuacji. I towarzyszę mu z gotowością poszukiwania rozwiązań służących miłości, bo to jest esencja naszej wiary. Może „churching”, może jakaś wspólnota. Ważne, żeby nie przełamywać kruchości dziecka, a jednocześnie być otwartym na jego potrzeby.

Ks. Marek Studenski - konsultor Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, rekolekcjonista, autor serii Szklanka dobrej rozmowy i Studenskie Rewolucje na YouTubie