Kościół w Polsce pomaga głównie uchodźcom na Bliskim Wschodzie. Konferencja Episkopatu Polski dwukrotnie zarządziła zbiórkę pieniędzy dla uchodźców. Tylko w 2014 r. polskie diecezje przekazały na pomoc uchodźcom ponad 5 mln złotych. W lutym br. przewodniczący KEP, abp Stanisław Gądecki odwiedził w Iraku jeden z obozów, w których mieszkają chrześcijanie wypędzeni ze swych domów przez dżihadystów z Państwa Islamskiego.

Przewodniczący Episkopatu Polski, podczas podróży do Iraku, w imieniu wiernych i biskupów Kościoła w Polsce, przekazał kwotę 100 tys. euro na zakup kontenerów, wyżywienia i na najbardziej pilne wydatki związane z życiem w obozie.

Pomoc Kościołowi w Potrzebie

Bardzo zaangażowana w pomoc uchodźcom jest polska sekcja Papieskiego Stowarzyszenia Pomoc Kościołowi w Potrzebie. - Od 2007 r. włączaliśmy się w projekt „Exodus” z Iraku, poprzez który udzieliliśmy pomocy chrześcijańskim uchodźcom opuszczającym Irak z powodu prześladowań, jakie wybuchły w tym kraju po 2003 r. W 2010 r. w ramach Dnia Solidarności z Kościołem Prześladowanym gościliśmy w Polsce abp. Luisa Sako. Po tym wydarzeniu, na pomoc irackim chrześcijanom oraz innym potrzebującym przekazaliśmy blisko 1 mln zł - wylicza ks. dyrektor Mieczysław Cisło.

W porozumieniu z Konferencją Episkopatu Polski skierowała ona pomoc do obozów w Erbilu, Ankawie, Dahuku w irackim Kurdystanie. - Poza zapewnieniem żywności, lekarstw i innych produktów pierwszej potrzeby pomogliśmy zbudować Wioskę im. Ojca Werenfrieda. Jest to 150 kontenerów mieszkalnych, w których mieszka ok. 1000 osób. Ponadto w obozach dla uchodźców wybudowaliśmy cztery szkoły, aby dzieci i młodzież nie tylko mogły kontynuować naukę, ale także miały miejsce gdzie zapomną choć na chwilę o dramacie wojny - mówi ks. Cisło.

W marcu 2015 roku przyjechał do Polski bp Basel Salim Yaldo, biskup kurialny Patriarchatu Babilonu obrządku chaldejskiego. Jego wizyta w Polsce była podziękowaniem polskim Katolikom za to, że jako pierwsi przyszli z pomocą prześladowanym chrześcijanom. Poinformował, że polska sekcja Pomocy Kościołowi w Potrzebie przekazała ponad 600 tys. euro na pomoc dla uchodźców. Podarowała także olbrzymi generator, kosztujący 50 tys. euro. Zbudowała też ponad 250 barakowozów - w każdym z nich mieszka jedna rodzina, która pozostała bez dachu nad głową.

Od 2012 r. PKWP mocniej zaangażowała się w pomoc dla Syrii. - Pomagamy w Rableh, Homs, Aleppo, Damaszku - wszędzie tam gdzie trwająca wojna przybiera najokrutniejsze oblicze. Wspieramy również ośrodki zdrowia w Libanie, które otwarte są specjalnie dla uchodźców z Syrii czy Iraku. Pomagamy w zakupie żywności, wody, lekarstw, ubrań i opału na zimę dla ludzi żyjących w obozach. Współfinansujemy licznym rodzinom wynajem mieszkań. W Damaszku, w szpitalu prowadzonym przez wspólnotę Wincentego a Paulo finansujemy roczną dializę, z której każdego dnia korzystają cztery osoby - mówi dyrektor polskiej sekcji PKWP.

Od 2014 r. Pomoc Kościołowi w Potrzebie przeznaczyła 28,8 mln zł na opiekę duszpasterską oraz charytatywną dla uchodźców z Iraku, a także 17,2 mln zł - zwłaszcza na pomoc w tzw. sytuacjach kryzysowych - dla syryjskich uchodźców w Syrii oraz poza jej granicami. - Z polskiego biura na pomoc dla ludności z Syrii i Iraku przekazaliśmy ponad 6 mln zł - informuje ks. Cisło.

Caritas Polska

Od dawna migrantów wspiera Caritas Polska. Od momentu reaktywowania w 1990 roku prowadzi działania na rzecz uchodźców zarówno w Polsce, jak i za granicą. Od 2012 niesie pomoc ofiarom wojny na Bliskim Wschodzie, w takich krajach jak: Syria, Liban, Jordania, Irak i Autonomia Palestyńska. Dotychczasowa wartość tych projektów wyniosła ok. 1,2 mln dol.

Dyrektor tej największej polskiej organizacji charytatywnej, ks. Marian Subocz zwraca uwagę na to, że nie wystarczy uchodźców przywieźć do Polski. Trzeba zapewnić im nocleg i wyżywienie. Trzeba przygotować ich do zamieszkania w nowej społeczności. Trzeba w końcu zapewnić im opiekę i znaleźć zajęcie. Część z nich chce uzyskać azyl w Polsce, lecz większość uchodźców po przekroczeniu polskiej granicy chce przedostać się do Niemiec lub Francji. Pobyt w Polsce jest tylko etapem w wędrówce za lepszym życiem.

Caritas w Polsce prowadzi pięć Centrów Pomocy Migrantom i Uchodźcom, w których rocznie udziela pomocy ponad 3 tys. osób, wśród których znajdują się głównie: Czeczeni, Ukraińcy, Gruzini, Irakijczycy oraz Syryjczycy. Wysokość dotychczasowej udzielonej pomocy wynosi 12 mln zł.

Centra pomocy istnieją w Białymstoku, Legnicy, Siedlcach, Lublinie i Zielonej Górze, niedługo powstanie tez w Warszawie. Migranci i uchodźcy w 2014 roku otrzymali w nich wsparcie socjalne, psychologiczne, dopłaty do wynajmu mieszkań, pomoc w zakupie leków dla osób przewlekle chorych, wsparcie edukacyjne – dopłaty do przedszkoli i podręczniki do szkoły. Centra oferowały także pomoc w formalnościach prawnych dot. legalizacji pobytu oraz doradztwo zawodowe. Placówki te funkcjonowały w oparciu o środki własne Caritas Polska, środki unijne i dofinansowanie z budżetu państwa.

Od wielu lat organizacja jest również zaangażowana w projekty, których celem jest uwrażliwienie społeczeństwa polskiego na wielokulturowość, która jest nieodłącznym zjawiskiem migracji.

Najbardziej Caritas Polska pomaga mieszkańcom krajów dotkniętym konfliktami zbrojnymi.

W Syrii Caritas wspiera od 2014 roku Centrum Medycznego Bab Sharki w Damaszku, w którym pomaga się uchodźcom z Iraku i Syrii. Organizuje bożonarodzeniowe i wielkanocne. paczki dla dzieci.

W Libanie Caritas Polska wsparło w tym roku 80 najbardziej potrzebujących rodzin, przekazując im bony na żywność. Dodatkowo od 2014 roku dofinansowuje wyposażenie dwóch klinik dentystycznych w Saida i Zahle oraz kolonie dla dzieci syryjskich i libańskich. 30 tys. euro zostało przekazanych libańskiemu oddziałowi Caritas na wsparcie Centrum Pomocy dla Uchodźców.

W Jordanii w latach 2012-1013 Caritas Polska zrealizowała przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP projekty "Promocja kształcenia i społecznej integracji dzieci uchodźców syryjskich w Jordanii" oraz "Oferta edukacyjna Caritas dla dzieci uchodźców syryjskich w Jordanii", podczas których prowadziła zajęcia edukacyjne dla uchodźców.

W Iraku Caritas zakupiło leki dystrybuowane wśród uchodźców przez Mobilną Klinikę im. bł. ks. J. Popiełuszki. W 2014 roku przekazało też transport o wartości ok. 70 tys. zł, który zawierał artykuły spożywcze, środki medyczne oraz koce i namioty.

W odpowiedzi na apel Caritas Serbskiej, która również zmaga się z przyjęciem napływających uchodźców, Caritas Polska w duchu solidarności przeznaczyła kwotę 10 tys. euro.

Również w 2014 r. Caritas Polska we współpracy z Caritas Jerusalem zrealizowała projekt pt. „Wyrównywanie szans edukacyjnych kobiet w Autonomii Palestyńskiej”. Projekt był współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Celem projektu było zwiększenie szans na znalezienie zatrudnienia dla 80 kobiet. Wybrane do projektu uczestniczki wzięły udział w zajęciach z edukacji administracyjno-biurowej, zajęciach zawodowych z terapii upiększającej, fryzjerstwa oraz palestyńskiego haftu i rękodzieła. Następnie odbyły się praktyki i staże.

W lipcu 2014 r. Caritas Polska rozpoczęła akcję pomocy Gazie. Zebrano fundusze na zakup leków, protez i sprzętu medycznego oraz na wyposażenie placówek medycznych w Gazie.

W ostatnich latach pomoc niesiona była też Ukraińcom. Caritas Polska kwotą 647 796 zł. wspomogło uciekających z Donbasu na zachód Ukrainy Partnerem dla Caritas Polska po stronie ukraińskiej jest Caritas Ukraina, która pomaga uchodźcom wewnętrznym, których liczbę szacuje się na 455 tys. osób.

Caritas przygotowywało Ukraińcom paczki z najpotrzebniejszymi artykułami. W ramach transportu uchodźcy na Ukrainie otrzymali: jedzenie, kurtki zimowe, śpiwory oraz nagrzewnice. Transport zrealizowano dzięki Państwowej Straży Pożarnej.

Intensywnie polska Caritas wsparła też uchodźców z Gruzji podczas konfliktu na granicy z Osetią Południową. W sumie Gruzinom przekazano 357 tys. zł i 325 tys. euro.

Caritas Polska korzysta z doświadczenia innych Caritas europejskich. Jest w stałym kontakcie z Caritas Europa i Caritas Internationalis. Bierze udział w spotkaniach w celu podjęcia wspólnych, jednolitych działań. Caritas Polska od początku trwania konfliktu pozostaje w kontakcie także z Caritas na Bliskim Wschodzie w celu dalszego rozpoznania potrzeb uchodźców.

Pomoc diecezji, parafii i zakonów

Pierwszą diecezją w Polsce, która zadeklarowała gotowość przyjęcia uchodźców była diecezja opolska. Bp Andrzej Czaja zaoferował, że przyjmie 50 rodzin z Syrii. Zamieszkają one w dwóch ośrodkach: „Skowronek” w Głuchołazach i „Rybak” w Głębinowie. Ośrodki, które na co dzień zajmują się wypoczynkiem dzieci, młodzieży oraz gości z całego kraju, przygotowały już część hotelarską, gastronomiczną i szkolno-edukacyjną dla rodzin z Syrii. Przyjęcie gości może nastąpić w każdej chwili. Pomoc uchodźcom wzbudza społeczną życzliwość. Na konto Caritas Diecezji Opolskiej darczyńcy przekazali już kwotę 40 tys. zł. Dofinansowanie pobytu Syryjczyków darowizną w wysokości 30 tys. euro obiecała też niemiecka Fundacja Renovabis.

Na rzecz uchodźców działa też Pallotyńska Fundacja Misyjna SALVATTI.pl. Organizacja przekazała m.in. 15 tys. euro grecko-katolickiej parafii w Kaa na północy Libanu na ośrodek zdrowia, który obsługuje kilkunastotysięczną rzeszę uchodźców z Syrii. Pieniądze zostały przeznaczone na zakup nowego sprzętu medycznego.

Jako doskonały przykład pomocy uchodźcom metropolita wrocławski abp Józef Kupny podaje jedną ze wspólnot chrześcijańskich, działających na terenie jego archidiecezji. Jej członkowie postanowili przyjąć cztery rodziny z Syrii. - Wspólnie podzielili pomiędzy siebie obowiązki dotyczące opieki nad uchodźcami. Chodziło bowiem o to, by zapewnić im mieszkanie, wyżywienie, stopniowo wprowadzać ich w naszą kulturę, uczyć zasad funkcjonowania w mieście. Wspólnota solidarnie ponosi koszty utrzymania uchodźców i trudno mieć im za złe, że nie przyjęli - mówi abp Kupny.

Programy pomocy uchodźcom z Syrii i Irku przygotowują archidiecezje i diecezje w Warszawie, Gdańsku, Płocku i Kielcach, a także diecezja bielsko-żywiecka.

W Polsce od kilku lat funkcjonują rozmaite duszpasterstwa migrantów. Część z nich zrzesza również uchodźców, jak np. niezwykle prężnie działające duszpasterstwo Ormian, prowadzone przez ks. Tadeusza Isakowicza - Zaleskiego.

We wrześniu 2005 r. z inicjatywy werbistów - gł. o. Edwarda Osieckiego, duszpasterza Wietnamczyków i o. Antoniego Kosorza, opiekującego się Chińczykami, powstał na warszawskiej Pradze "Ośrodek Migranta", przewidziany jako miejsce pomocy uchodźcom i integracji. W pomoc uchodźcom szczególne zaangażowane są też siostry Franciszkanki Misjonarki Maryi.

Według szacunków ONZ 60 mln ludzi na świecie to migranci, a tylko część z nich przybywa do Europy. Jako przykład podali Syrię, gdzie 4 mln osób zostały zmuszone do ucieczki z kraju, a większość z nich, bo 3,5 mln, znalazła schronienie w krajach ościennych: w Libanie, Jordanii, Iraku i Turcji.

Według Konwencji Genewskiej z 1951 r. - głównego międzynarodowego dokumentu dotyczącego uchodźców - "uchodźca to osoba, która z powodu uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu rasy, narodowości, religii poglądów politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej przebywa poza terytorium swojego państwa i z powodu tych obaw nie chce lub nie może do tego kraju wrócić."