Co niedzielę jadąc z Latiny do Caserty mijam po drodze miasto Gaeta, które jest stolicą diecezji z VIII w., podniesioną do rangi archidiecezji 31 grudnia 1848 r., gdy przebywał tam na wygnaniu papież bł. Pius IX. W tym roku przypada 150. rocznica ogłoszenia przez tego Papieża dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. W związku z tym chciałbym przypomnieć tło historyczne i okoliczności, jakie poprzedziły to ogłoszenie.
Po śmierci Grzegorza XVI w dniu 16 czerwca 1846 r. nowym papieżem wybrano młodego, liczącego 54 lata, kard. Giovanniego Marię Mastai-Ferettiego, który przyjął imię Piusa IX. Dwa miesiące przed wyborem Piusa IX wybuchła wojna pomiędzy królem Karolem Albertem sabaudzkim, władcą Piemontu i Sardynii, a Austrią, która zajmowała północne terytoria Italii. Liberałowie związani z ruchem dążącym do wyzwolenia terytoriów włoskich znajdujących się pod dominacją austriacką widzieli w tym konflikcie okazję do zrobienia kolejnego kroku na drodze do jedności narodowej i sądzili, że będzie można pozyskać dla tej idei nowego papieża. Gdy Pius IX powołał się na neutralność, którą bardzo sobie cenił i do której był bardzo przywiązany, opozycja przypuściła na niego ostry atak. 15 listopada 1848 r., w dniu inauguracji prac parlamentu państwa kościelnego, hrabia Pellegrino Rossi, szef rządu papieskiego, został zamordowany na dziedzińcu Pałacu Kancelarii. Wkrótce rozruchy ogarnęły ulice i przybrały takie rozmiary, że wieczorem 24 listopada papież w przebraniu zwykłego księdza opuścił Kwirynał i schronił się w Gaecie, należącej do królestwa obojga Sycylii rządzonego przez Ferdynanda II z dynastii Burbonów, który oddał do dyspozycji papieża swój zamek królewski. Po wyjeździe papieża w Rzymie zapanowała anarchia. Proklamowano Republikę Rzymską, uchwalono detronizację papieża i oddano władzę w ręce Mazziniego, który stanął na czele triumwiratu rządzącego republiką. Na wiosnę 1949 r. zawiązało się europejskie przymierze mające na celu przywrócenie papieżowi władzy świeckiej. Korpus ekspedycyjny pod dowództwem francuskiego generała Nicolasa Oudinota po krwawej klęsce w kwietniu 1949 r., 3 lipca tegoż roku wkroczył do Wiecznego Miasta. Pius IX wysłał list gratulacyjny do Rzymian, ale sam jeszcze nie miał zamiaru wracać, tylko 4 września 1849 r. popłynął statkiem parowym (pierwszy raz w historii) do Neapolu, gdzie zamieszkał w rezydencji królewskiej w Portici, przedłużając swoje wygnanie. Dopiero 12 kwietnia 1850 r. powrócił do Rzymu. Takie było tło prawie półtorarocznego wygnania papieża.
W czasie pobytu w Gaecie Pius IX odwiedzał różne miejsca, szczególnie sanktuaria i miejsca pielgrzymkowe w pobliżu tego miasta jak np. Maria Santissima della Civita, Montagna Spaccata, Madonna della Cattena. Najbliżej położona była, znajdująca się w obrębie murów miejskich, wciśnięta niejako w te mury od strony zatoki, kaplica zwana Złotą Grotą, poświęcona Niepokalanej Dziewicy Maryi przy sanktuarium Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. Wielokrotnie przybywał tutaj znakomity Rzymski Wygnaniec na modlitwę i rozważania przed obrazem Niepokalanej namalowanym przez Scipione Pulzone w roku 1582. Właśnie z Gaety 2 lutego 1949 r. rozesłał do biskupów całego świata encyklikę Ubi primum prosząc, aby się wypowiedzieli w sprawie ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Zaowocowało to po powrocie do Rzymu uroczystym ogłoszeniem 8 grudnia 1854 r. w Bazylice św. Piotra w obecności ponad 200 zaproszonych przez papieża kardynałów, arcybiskupów i biskupów, jako przedstawicieli każdego kraju świata, bullą Ineffabilis Deus, dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.