Reklama

W walce o polską szkołę i tradycję narodową w latach 1939-45

Niedziela kielecka 41/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jedną z najważniejszych form walki cywilnej, która łączyła całe polskie społeczeństwo: młodzież, nauczycieli, rodziców, duchowieństwo w latach II wojny światowej było tajne nauczanie, prowadzone na wszystkich szczeblach szkolnictwa, od szkół powszechnych poczynając na wyższych kończąc. Mimo obfitej literatury naukowej na temat organizacji i zasięgu tajnego szkolnictwa wydaje się, że wiedza ogółu społeczeństwa, w tym także młodzieży, nie jest wystarczająca. Tym bardziej nie są znane cenne fakty regionalne na ten temat.
Kielce są wyjątkowym miastem, gdy chodzi o tajne nauczanie, gdyż po pierwsze prowadzono tu konspiracyjną pracę zarówno na szczeblu szkoły powszechnej, średniej zawodowej, ogólnokształcącej i wyższej. Trzeba jednak pamiętać, że Kielce nie miały żywych tradycji szkolnictwa wyższego, a mimo to od 1943 r. działały tu tajne kursy uniwersyteckie, po drugie komplety szkoły średniej ruszyły tu już 15 października 1939 r. - według najnowszych badań najwcześniej w Polsce.
Kiedy do szkół docierać zaczęły pierwsze okupacyjne rozporządzenia władz niemieckich nakazujące oddawanie podręczników do literatury polskiej, historii, geografii ojczystej, książek z bibliotek szkolnych, a następnie wyrugowanie z programów powyższych przedmiotów, unieruchomienie pełnych szkół średnich i wyższych stało się jasne, że okupant uderzył w podstawy narodowej edukacji. Kielce stały się pierwszym ośrodkiem w kraju, gdzie ruszyły komplety tajnego nauczania na szczeblu szkoły średniej. Zainicjowała tę działalność Maria Opielińska - dyrektor Żeńskiego Gimnazjum i Liceum im. św. Kingi, wspólnie z Antoniną i Janem Gębicami, a za ich przykładem poszli nauczyciele innych kieleckich szkół średnich, gdzie komplety organizowali Adam Słapczyński, Zofia Żylińska, Wincenty Łabuz, Helena Malinowska, a od roku szkolnego 1942/43 kierował nimi Ildefons Sikorski, dyrektor szkoły. W Gimnazjum i Liceum im. Stefana Żeromskiego pierwsze zespoły tajnego nauczania organizowali: dyrektor Henryk Kuc, Paweł Czapla, Jan Strasz. Również i szkoły prywatne im. Królowej Jadwigi i św. Stanisława Kostki podjęły konspiracyjne nauczanie pod kierunkiem Zofii i Bolesława Kozłowskich.
W grudniu 1943 r. ruszyły zajęcia na tajnych kursach uniwersyteckich w Kielcach, w ramach Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich, z inicjatywy dr. Juliusza Nowaka-Dłużewskiego oraz pod patronatem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Te ostatnie organizował ks. dr Piotr Kałwa, profesor KUL. Jeżeli do tego dodamy komplety prowadzone przez nauczycieli szkół zawodowych, np. Marię Krzymuską, i w kieleckich szkołach powszechnych, otrzymamy obraz sprawnie funkcjonującego systemu tajnego szkolnictwa w Kielcach.
Pierwsze aresztowania miały już miejsce jesienią 1939 r. Formuła krótkiego artykułu nie pozwala na dokładny opis represji. Wspomnijmy jedynie, że trzej nauczyciele z Kielc: Wincenty Łabuz, Henryk Kuc i Adam Słapczyński zostali aresztowani 9 lipca 1941 r. i zginęli w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Tragicznie zakończyło się zaskoczenie przez Niemców kompletu klasy I liceum, złożonego z dziewięciu uczniów, 11 czerwca 1944 r. w mieszkaniu przy ul. Bandurskiego w Kielcach. Z rąk oprawców hitlerowskich zginął nauczyciel Mieczysław Pogorzelski i uczeń Wacław Kuliński. Represje nie ominęły duchowieństwa. 10 lutego 1941 r. aresztowano wykładowców kieleckiego Seminarium Duchownego, byłego rektora ks. J. Pawłowskiego i ks. F. Mazurka. Obaj zginęli w Dachau. W 1999 r. ks. J. Pawłowski został beatyfikowany. Ofiar było, oczywiście, więcej. Należy w imię narodowej solidarności przywoływać te fakty i przekazywać je młodemu pokoleniu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Poruszające świadectwo księdza: Mojej mamie proponowano aborcję, gdy była ze mną w ciąży

2025-06-09 19:57

[ TEMATY ]

Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka

Polskie Stowarzyszenie Obrońców Życia Człowieka

Ks. Jacek Kędzierski

Ks. Jacek Kędzierski

Poruszającym świadectwem ocalenia przed aborcją podzielił się ks. dr Jacek Kędzierski, założyciel Centrum Opieki Perinatalnej im. bł. Rodziny Ulmów w Sieradzu, podczas VIII Ogólnopolskiej Pielgrzymki Rodzin Dzieci Utraconych, która odbyła się 7 czerwca 2025 roku w krakowskich Łagiewnikach.

- Dzisiaj, w dniu VIII ogólnopolskiej pielgrzymki rodzin dzieci utraconych do sanktuarium Bożego Miłosierdzia, chcę wspomnieć inną pielgrzymkę, pielgrzymkę mojej mamy. Jeszcze przed moimi narodzinami, gdy była w trzecim miesiącu ciąży, poszła na pieszą pielgrzymkę do Częstochowy i zawierzyła mnie jasnogórskiej Mamie. Pielgrzymowała wtedy jako matka do Matki. Potrzebowała się schronić wraz z dzieckiem pod jej sercem, czyli ze mną, pod matczynym płaszczem Maryi po tym, jak lekarz zaproponował jej aborcję. Ten lekarz był przekonany, że stan wojenny to nie najlepszy czas na rodzenie piątego już dziecka - mówił ks. Jacek Kędzierski w poruszającej homilii wygłoszonej w łagiewnickim sanktuarium.
CZYTAJ DALEJ

Jako duchowny prowadził życie umartwione. Bł. biskup Bogumił-Piotr

[ TEMATY ]

patron dnia

pl.wikipedia.org

Bogumił z Dobrowa, Bogumił-Piotr

Bogumił z Dobrowa, Bogumił-Piotr

Bogumił urodził się ok. 1135 r. w Koźminie (Wielkopolska). Pochodził ze znakomitego rodu Leszczyców. Wstąpił do klasztoru cystersów.

Od 1185 r. przebywał jako opat w klasztorze w Koprzywnicy. Był człowiekiem mądrym, uczynnym, odważnym i pragnącym świętości. Jako duchowny prowadził życie umartwione. Pielęgnował nabożeństwo do Niepokalanej i Najczystszej Matki Boga, w ten sposób walcząc z namiętnościami i próżnością. Był wielkim czcicielem Najświętszego Sakramentu. Przed każdą Mszą św. leżał krzyżem i przygotowywał się kilka godzin, modląc się i rozważając tę tajemnicę. Rok później został mianowany biskupem w Poznaniu.
CZYTAJ DALEJ

Koncert "Rozpaleni Duchem" w Sanoku

2025-06-10 10:46

Wojciech Kaczkowski

Koncert zgromadził tłumy

Koncert zgromadził tłumy

W uroczystość Zesłania Ducha Świętego, 8 czerwca 2025 r., na sanockim rynku odbył się koncert „Rozpaleni Duchem”. Wydarzenie, które miało nie tylko charakter muzyczny, ale przede wszystkim ewangelizacyjny i modlitewny tradycyjnie zgromadziło wielką widownię.

Na scenie pojawiło się ponad 100 wykonawców, w tym chór i orkiestra, którą poprowadził dyrygenta Pawła Goliński wraz z małżonką Kaliną. W czasie koncertu można było usłyszeć znane i lubiane utwory religijne w nowych, pięknych aranżacjach. Podobnie jak rok wcześniej, podczas koncertu pojawiła się modlitwa, zabawa, ewangelizacja i świadectwo.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję