- Moją intencją było zwrócenie uwagi obywateli Zachodu, którzy na co dzień żyją w komfortowych warunkach i narzekają na tłok w metrze, czy autobusie, że współcześnie są na świecie miejsca, których mieszkańcy zmagają się z trudnymi warunkami życia, a wiele ich praw, np. do swobodnego przemieszczania się, jest ograniczanych. Te tereny leżą blisko nas, ale najczęściej myślimy o nich jedynie przez pryzmat miejsc świętych - mówi w rozmowie z KAI Marcin Mazur, pomysłodawca i autor wystawy „50 Faces”, którą otwarto wczoraj w Londynie, w gmachu Parlamentu. Jej tematem są trudne losy współczesnych mieszkańców Ziemi Świętej.

Wystawa, zorganizowana pod patronatem Konferencji Episkopatu Anglii i Walii, składa się z 50 czarno-białych portretów, zarówno Izraelczyków, jak i Palestyńczyków. Większość fotografii opatrzona jest wywiadem, w którym poszczególne osoby dzielą się swoim doświadczeniem życia w tej wciąż niespokojnej części świata. Liczba 50 nawiązuje do obchodzonej w ubiegłym roku 50. rocznicy tzw. „wojny sześciodniowej”, konfliktu arabsko-izraelskiego, który Izraelczycy uważają za początek wolności, a Palestyńczycy za zarzewie trwającej do dziś okupacji.

- Początkowo chciałem zatytułować tę wystawę „50 Twarzy okupacji”, ale nie byłoby to właściwe, ponieważ wśród bohaterów mojego projektu są też Żydzi, którzy, choć nie zgadzają się z obecną sytuacją panującą na tych terenach, nie uznają jej za okupację. Ostatecznie „50 Faces” to projekt ponadnarodowy i ponadreligijny – wyjaśnia Mazur. Jak dodaje, jego intencją było pokazanie jak najszerszego przekroju społeczeństwa, zamieszkującego te tereny.

- To nie tylko mieszkańcy Jerozolimy, Tel Avivu czy Hajfy, ale też m.in. chrześcijańskiego Ramallah i malutkich wiosek, po obu stronach muru bezpieczeństwa. Są wśród nich m.in. Koptowie, Aramejczycy i Samarytanie, przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich i wielu odłamów judaizmu i islamu – tłumaczy. Dodaje, że są oni zarówno mieszkańcami obozów dla uchodźców, jak i właścicielami wielkich posiadłości i reprezentują wszystkie możliwe warstwy społeczne.

Jak mówi fotograf, wywiady, które stanowią komentarz do poszczególnych fotografii, nie są odpowiedzią na z góry przygotowane pytania, ani ilustracją konkretnej narracji, ale zapisem tego, co bohaterowie chcieli opowiedzieć światu o swoim codziennym życiu. Choć do udziału w projekcie zapraszał osoby, których historii nie znał wcześniej, każda z nich okazała się co najmniej poruszająca.

- Spotkałem m.in. upośledzonego umysłowo chłopaka, mieszkającego niegdyś w jednej z wiosek w bardzo trudnych warunkach. Przez całe dnie był zamknięty w jednym pomieszczeniu, ponieważ lokalne społeczeństwo do końca wiedziało, jak się nim zaopiekować. Chociaż jest muzułmaninem, otrzymał pomoc od wspólnoty L’Arche i katolickich sióstr z okolicy Betlejem, które przygarnęły go do siebie i umożliwiły mu dalszy rozwój. Jego opowieść dotyczyła pięknej chrześcijańskiej postawy, choć sam nie był chrześcijaninem – wspomina Mazur. Dodaje, że wspólnym mianownikiem, łączącym historie wszystkich bohaterów „50 Faces” okazało się doświadczenie cierpienia i pragnienie pokoju.

- Dotarłem do Palestyńczyka, którego córka została zastrzelona na jego oczach, kiedy wracała ze szkoły. Kilka dni później spotkałem Żydówkę, której syn był żołnierzem i zginął zasztyletowany przez Paletyńczyka. Te dwie rodziny nigdy by się nie poznały, gdyby nie wspólne cierpienie, ponieważ żyją po przeciwnych stronach barykady, na terenach wrogich sobie państw. Obie powtarzały mi, że, bez względu na powód, nie można zabijać. Teraz razem pracują na rzecz pokoju. To jedna z wielu historii, które pokazują cierpienie mieszkańców tych terenów i to, że na co dzień brakuje im poczucia bezpieczeństwa. A jednak, spotkałem tam bardzo wielu ludzi dobrej woli – relacjonuje autor wystawy.

Prace nad projektem „50 Faces” trwała rok, z czego kilka miesięcy zajęły spotkania z mieszkańcami na terenach Ziemi Świętej. Patronat nad wystawą sprawuje Konferencja Episkopatu Anglii i Walii, która od 1998 r. koordynuje w Ziemi Świętej spotkania biskupów z całego świata (tzw. Holy Land Co-ordination), będące wyrazem solidarności z chrześcijanami z tych terenów i apelem o budowanie pokoju. Do tej pory wystawa była prezentowana m.in. w Methodist Central Hall w Londynie, a także w Bristolu i Leeds. W przygotowaniu jest jest ok. 20 kolejnych miejsc, w których będzie można oglądać fotografie. Na razie nie ma w planach wystawy w Polsce, aczkolwiek Mazur podkreśla, że taka możliwość jest brana pod uwagę, tym bardziej, że w projekcie pojawiają się polskie wątki.

Marcin Mazur pochodzi z Kluczborka. Na stałe mieszka w Londynie. Od ponad 10 lat odpowiada za projekty fotograficzne w Konferencji Episkopatu Anglii i Walii. Współorganizował pielgrzymkę Benedykta XVI do Anglii we wrześniu 2010 r. Jest autorem zdjęć m.in. z kilkunastu pielgrzymek papieskich, konklawe w 2013 r. i Synodu Biskupów nt. rodziny. Dla Konferencji Episkopatu Polski przygotował dokumentację fotograficzną m.in. jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski i wizyty papieża Franciszka w 2016 r. z okazji ŚDM.

Szczegółowe informacje dotyczące wystawy można znaleźć na stronie: theholyland.org.uk/50faces