Reklama

Kapitańskie świętaw portach i na morzu

Boże Narodzenie... Kto nie ucieszy się, choćby we własnej duszy, już na samą myśl o zbliżających się świętach. Bywają one różne, czasem smutne, kiedy indziej samotne, ale najczęściej radosne. Spędzane są na wolności i w więzieniach, w szpitalach i w domach opieki społecznej, na lądzie i na morzu...

Niedziela szczecińsko-kamieńska 52/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z długoletnim kapitanem żeglugi wielkiej i byłym wykładowcą Wyższej Szkoły Morskiej (obecnie Akademi Morskiej) w Szczecinie Adolfem Onuszko o świętach marynarskich rozmawia Bogdan Nowak

Bogdan Nowak: - Jak święta są spędzane na morzu, na statkach, z dala od Ojczyzny, od domu rodzinnego, od najbliższych?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Adolf Onuszko: - Można odpowiedzieć krótko: obchodzi się je tak jak na lądzie, w naszych polskich domach. Nawet w okresie komunistycznego zniewolenia zawsze były dostarczane na statek dwie choinki: jedna była stawiana w dzień Wigilii w mesie, a druga mocowana była wysoko na maszcie i dekorowana kolorowymi żarówkami tak, aby nie robiły tła dla świateł pozycyjnych statku. W ten widoczny sposób już sama gwiazdkowa dekoracja statku świadczyła o świątecznym nastroju załogi. Kucharz przygotowywał wigilijne, czyli postne potrawy na wieczerzę, ale nie brakowało też innych posiłków, na wypadek, gdyby któryś z marynarzy nie miał ochoty w ten niezwykły wieczór pościć (choć nie pamiętam takiego przypadku w swojej morskiej karierze). W okresie totalitaryzmu nie było opłatka na statku, więc kapitan składał życzenia całej swojej załodze przed rozpoczęciem kolacji. Najważniejszym życzeniem było to, by następne święta Bożego Narodzenia marynarze obchodzili już na lądzie, w gronie własnej rodziny. Potem marynarze wzajemnie składali sobie życzenia. Przed 1956 r. w czasie Wigilii nie wolno było śpiewać marynarzom kolęd i święta wyróżniały się tylko bardziej uroczystą kolacją. Znam z opowiadań starszych kolegów, że nawet w okresie tej świętej nocy niektórzy kapitanowie podsłuchiwali pod kabinami marynarzy, czy w samotności nie śpiewają religijnych pieśni. Już za czasów Władysława Gomułki pojawił się na statku opłatek, którym w czasie tego niepowtarzalnego wieczoru kapitan łamał się z każdym składającym życzenia. To samo czynili marynarze między sobą. Jednak i w tym czasie zdarzały się marynarskie święta bez opłatka. Wynikało to najczęściej z samego charakteru tego zawodu. Przeważnie ze zbytniego, a przede wszystkim czasowo długiego oddalenia od kraju albo też z pracy na obcych statkach, z obcymi ludźmi, nie tylko narodowościowo, ale i kulturowo. Po 1989 r. na polskich statkach można było bez skrępowania śpiewać kolędy i pastorałki. Muszę jednak wyznać, jak wskazują na to moje wieloletnie obserwacje, że marynarze niezbyt długo przesiadują na wspólnej wieczerzy wigilijnej, źle znoszą święta na statku, nawet we własnym gronie. Doskwiera im rozłąka z rodziną, bliskimi, krajem. Szybko więc rozchodzą się do swoich kabin i tam w samotności wracają myślami do swoich bliskich, rodzinnych stron, Wigilii swego dzieciństwa i młodości. To wtedy nasila się potrzeba kontaktu z domem, potrzeba rozmowy. Wówczas też jest najwięcej rozmów telefonicznych ze statku, jeżeli tylko taka możliwość istnieje. A przecież nie zawsze tak jest.

- Którą z Wigilii Pan Kapitan najmilej wspomina?

Reklama

- Było to pod koniec lat 90., gdy w ten grudniowy dzień nasz statek znalazł się przed wejściem do cieśnin duńskich. Tam wszystkim złożyłem życzenia, podzieliłem się opłatkiem - zwyczajem znanym tylko na polskich statkach, a po kolacji wigilijnej śpiewaliśmy kolędy do późnej nocy - tak się dobrze złożyło, że jeden z marynarzy miał śpiewnik kościelny - i śpiewem wyrażaliśmy radość z narodzenia Pana Jezusa. W czasie tych wzruszających chwil składam też życzenia marynarzom na wachcie, która zmienia się na statku co cztery godziny. Przecież na statku ciągle pracują ludzie, by mógł on normalnie funkcjonować. Uważam, że chyba na wszystkich statkach atmosfera oczekiwania na narodzenie Pana w tę noc pełną nadziei jest za mało rodzinna i religijna, co zapewne wynika też stąd, że są to ludzie czasowo przypadkowo zebrani, żyjący często z dala od Kościoła i praktyk religijnych. Nie był opracowany żaden scenariusz, jak ma wyglądać wieczerza wigilijna na statku, by była świętem miłości i nadziei, także dla ludzi spędzających długie miesiące na morzu, z dala od najbliższych. Stąd dziś jeszcze posługujemy się tradycją wyniesioną z naszych domów i rodzin. To była radosna Wigilia, ale zdarzało się również inaczej. Najbardziej smutne święta Bożego Narodzenia spędziłem z dwójką Polaków na arabskim statku. Wtedy to skutkiem serii kolejnych awarii silnika głównego zostaliśmy unieruchomieni na redzie portu Annaba w Algierii. Świętowaliśmy w trójkę przy suchym chlebie z zakalcem i owocowych sokach z puszek. To także były marynarskie święta.

- Gdzie przeżywa się święta narodzenia Pana w sposób najmniej smutny?

- Najlepiej na morzu, w pracy, w drodze. Wtedy wszyscy jesteśmy pochłonięci pracą i mamy mniej czasu na tę drugą część świętowania, jaka pozostaje po wspólnej wieczerzy. Tę bardziej smutną i przykrą, którą wypełnia tęsknota i ból, że oto znowu kolejne święta spędzamy z dala od domu, od blikich... A jeżeli już w porcie, to gdzieś daleko, w jakimś zapadłym kącie świata, w porcie o odmiennej kulturze i tradycji. Jeszcze lżej przeżywać te grudniowe święta na jakiejś egzotycznej redzie. To już prawie jak na morzu.

- Dziękuję za rozmowę.

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Najświętsza Maryja Panna Krzeszowska, Matka Łaski Bożej

Niedziela legnicka 4/2013, str. 7

[ TEMATY ]

sanktuarium

Krzeszów

Autorstwa Januszk57 - Praca własna, commons.wikimedia.org

Ikona Matki Bożej Łaskawej w Krzeszowie

Ikona Matki Bożej Łaskawej w Krzeszowie

Krzeszów to mała miejscowość w Kotlinie Kamiennogórskiej na Dolnym Śląsku, położona tuż przy czeskiej granicy. Jest znana nie tylko w swoim regionie, ale także w całej Polsce, a nawet w Europie i na świecie. Stało się to za przyczyną znajdującego się tu sanktuarium Matki Bożej Łaskawej oraz barokowego zespołu obiektów sakralnych tworzących kompleks zabytków klasy zerowej.

Cudowny obraz Bogarodzicy jest od wieków czczony w Krzeszowie. Ikona datowana jest na XIII wiek, co czyni ją najstarszym obrazem maryjnym w Polsce. Jest ona o ok. 200 lat starsza od ikony Matki Bożej Częstochowskiej. Została napisana na desce o wymiarach 60 na 37 cm i przedstawia Maryję z Dzieciątkiem na prawym ramieniu, które zwrócone jest twarzą do Matki. W dłoni trzyma Ono pergamin Bożej tajemnicy. Głowę i ramiona Bogarodzicy okrywa pofałdowana chusta w kolorze czerwonym. Ta najcieplejsza z barw, najsilniej wpływa na zmysły modlących się. Symbolizuje żarzące się światło i ogień, który zawsze był symbolem obecności Boga (krzew gorejący); posiada działanie oczyszczające i jest atrybutem świętości. Tak samo krzeszowska Bogarodzica, dzięki swemu wstawiennictwu u Boga, pomaga oczyścić grzeszników i prowadzić ich ku świętości. Maryja została przeniknięta Boskim ogniem, nie spala się od niego i nadal zachowuje swoją ludzką naturę, łącząc w sobie dwie sprzeczne cechy: dziewictwo i macierzyństwo. Tunika Matki Bożej jest zielona. Barwa ta oznacza świat roślinny i ludzki. Symbolizuje odrodzenie i nadzieję duchowej odnowy oraz życie wieczne. Ikona nie posiada światłocienia, gdyż wszystko na niej jest światłością zespoloną z barwą. Światłość symbolizowana jest przez złote tło, wyrażające niezniszczalność, wieczność i Boskość. Ikona przedstawia tzw. typ Hodigitria (gr. Przewodniczka, Wskazująca Drogę). Maryja swoją dłonią wskazuje na Dzieciątko i jednocześnie na swoje serce, jako źródło łaski. Taki typ ikonograficzny obrazuje dogmat wcielenia Syna Bożego w aspekcie jego Boskości. Łaciński tytuł ikony to Gratia Sanctae Mariae (Łaska Świętej Maryi). Jest on jednocześnie najstarszą (wymienioną w 1291 r.) nazwą opactwa krzeszowskiego.
CZYTAJ DALEJ

Papież wyznaczył swego wysłannika na jubileusz diecezji płockiej

2025-06-02 17:59

[ TEMATY ]

diecezja płocka

Vatican Media

Kardynał Ladislav Nemet SVD

Kardynał Ladislav Nemet SVD

Trzeba, aby każdy, świadomy swojego powołania, rozważając słowa św. Stanisława Kostki: «Do wyższych rzeczy jestem stworzony», także w tym trudnym czasie dawał chwalebne świadectwo życia chrześcijańskiego - napisał Leon XIV w liście do kard. Ladislava Nemeta SVD. Metropolita Belgradu, który jak wskazał Ojciec Święty utrzymuje „szczególne związki ze szlachetnym Narodem Polskim”, został ustanowiony specjalnym wysłannikiem na uroczystość 950-lecia ustanowienia diecezji płockiej.

Papież przekazał swój list „dnia 16 maja, w święto św. Andrzeja Boboli, Patrona Polski”. Uroczystości jubileuszowe odbędą się w Płocku w najbliższą sobotę, 7 czerwca.
CZYTAJ DALEJ

Rocznica historycznej homilii św. Jana Pawła II: Niech zstąpi Duch Twój!

2025-06-02 21:37

[ TEMATY ]

św. Jan Paweł II

Archiwum IPN

2 czerwca 1979 r. rozpoczęła się I Pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny, której towarzyszyło hasło: „Gaude Mater Polonia” i która odbywała się w roku 900. rocznicy męczeńskiej śmierci św. Stanisława Biskupa i Męczennika. 46 lat temu na ówczesnym Placu Zwycięstwa w Warszawie, Papież wygłosił historyczną homilię, w której przypomniał, że losów człowieka ani dziejów Polski nie można zrozumieć bez Chrystusa i w której przyzywał nad Polską przemieniającej mocy Ducha Świętego.

Msza święta, której Jan Paweł II przewodniczył na Placu Zwycięstwa (dzisiejszym Placu Piłsudskiego) w Warszawie – pierwsze duże spotkanie z wiernymi podczas dziewięciodniowej wizyty – zgromadziła ponad półmilionową rzeszę wiernych. Wprawdzie władze komunistyczne informowały jedynie o 170 tysiącach zebranych, a realizatorom transmisji nakazano filmowanie tzw. „bliskich planów”, w których nie byłoby widać morza głów, sięgającego w głąb Ogrodu Saskiego i zajmującego pobliske ulice, prowadzące ku warszawskiej Starówce, jednak w pamięci zarówno jej uczestników, jak i dziennikarzy, którzy relacjonowali tę Eucharystię, zapisała się ona, jako przełomowe doświadczenie wolności i komunii dla polskiego społeczeństwa.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję