Reklama

Karierę byli gotowi robić nawet po trupach... (cz. 1)

Ze Zbigniewem Branachem, autorem książki pt. „Piętno księżobójcy. Operacja Popiełuszko - rzecz o zbrodni czterdziestolecia”, rozmawia Tomasz Strużanowski

Niedziela toruńska 6/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Tomasz Strużanowski: - Dlaczego napisał Pan tę książkę?

Zbigniew Branach: - Aby zrozumieć, co stało się 19 października 1984 r., trzeba wiedzieć, kto i jak snuł śmiertelną nić oraz kto pisał preludium zbrodni. A wiedza na ten temat w społecznym obiegu jest nieobecna lub nikła. Proponuję refleksję na temat systemowego kształtowania umysłów młodych ludzi zatrudnionych w państwowej instytucji, którzy poważyli się na tak niesłychaną zbrodnię. Usiłuję zgłębić funkcjonowanie mechanizmu, który stworzył z nich automaty wprawione do torturowania i zamordowania człowieka z wyimaginowanych powodów, które nazwali politycznymi. Pytanie brzmi: kto i jak zaprogramował 32-letniego Grzegorza Piotrowskiego oraz jego młodszych kolegów, że na ochotnika zgłosili się do zamordowania Księdza, który nie podobał się ich przełożonym.

- W książce ujawnia Pan nieznane szerszej opinii publicznej materiały archiwalne.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

- Szczególnie charakterystyczne są stenogramy obrad Biura Politycznego KC PZPR z listopada i grudnia 1984 r., czyli tuż po śmierci ks. Popiełuszki. To porażająca lektura. Stenogramy ujawniają, w jaki sposób gen. Jaruzelski i jego przyboczni usiłowali wykorzystać mord na Kapelanie „Solidarności” dla „dobra partii”. Jak spekulowali, frymarczyli śmiercią Księdza Jerzego. Gen. Jaruzelski osobiście mówił o „patroszeniu Popiełuszki”. Straszny język, straszni ludzie.

- Lektura stenogramów rzuca światło na okoliczności poprzedzające proces toruński, jak i jego przebieg.

- To kolejne historyczne potwierdzenie, w jaki sposób sterowano samym procesem zabójców Księdza oraz przygotowaniami do jego rozpoczęcia. Okazuje się, że Służba Bezpieczeństwa selekcjonowała nie tylko adwokatów dla zbrodniarzy, ale i skład sędziowski, który - przynajmniej w części - był manipulowany. Ludzie Kiszczaka zabiegali o uchronienie Piotrowskiego przed karą śmierci, o której orzeczenie wystąpił prokurator. Może dzięki zakulisowej presji na sędziów główny oskarżony uniknął stryczka. Być może, bo to ostatecznie tajemnica sędziowskiego pokoju narad.

- Jakie znaczenie miał proces zabójców Księdza Jerzego?

- Olbrzymie. Ówczesny system opresji, zbudowany na fundamencie tajnej policji politycznej, czyli SB, został czytelnie obnażony samym faktem uprowadzenia i zabójstwa ks. Popiełuszki, a następnie jawnym procesem. Jego śmierć nie była zwykłą zbrodnią kryminalną. Historia dowiodła, że ofiara ks. Popiełuszki stała się katalizatorem zmian, które przyniosły nową sytuację. Proces spowodował znaczące naruszenie wspomnianego fundamentu.

- I pomyśleć, że tego procesu miało nie być...

Reklama

- Właśnie! Musimy wciąż pamiętać, że zbrodnia na ks. Popiełuszce miała być zbrodnią tzw. nieznanych sprawców. Proces mógł się odbyć przede wszystkim dzięki przyjacielowi Księdza Jerzego - Waldemarowi Chrostowskiemu, któremu Bóg dał siłę i odwagę do desperackiego skoku z pędzącego auta. W konsekwencji przyniosło to ujawnienie faktu uprowadzenia Księdza, a następnie doprowadziło jego zabójców na ławę oskarżonych. Proces sprawców unaocznił Polakom żyjącym jeszcze złudzeniami, że PRL jest państwem bezprawia. Dla ludzi światłych porażająca była świadomość, że zbrodni dokonali ludzie z dystynkcjami oficerów MSW, funkcjonariusze państwowi, którzy narzędzia zbrodni zakupili za państwowe pieniądze.

- Jakimi pobudkami kierowali się bezpośredni sprawcy? Oskarżony Leszek Pękala powiedział, że propozycję Piotrowskiego potraktował jako szansę. Co miał na myśli?

- Mówił o perspektywie nagrody i spodziewanego awansu po wykonaniu tak ważkiego zadania służbowego, jakim było zamordowanie Księdza. Skazani w procesie toruńskim - Pietruszka, Piotrowski, Chmielewski i Pękala - jak i wielu innych funkcjonariuszy bezpieki, żyli w przeświadczeniu, że karierę w resorcie robi ten, kto jest bardziej bezwzględny, okrutny i skuteczny w tajnych operacjach podejmowanych przeciwko rodakom.
Preferowani w awansach byli funkcjonariusze gotowi wykonać każde służbowe zadanie, zbrodni nie wyłączając. Zabicie Księdza traktowano jako świetną rekomendację do dalszej kariery w policji politycznej PRL.

- Ale Piotrowski i wspólnicy nie od razu planowali zabicie Księdza.

Reklama

- Dokładnie nie wiemy, kiedy narodził się plan zabójstwa. Za to wiemy, jakie wydarzenia zbrodnię poprzedziły. Ks. Popiełuszko kilka lat był inwigilowany i dręczony przez funkcjonariuszy SB. Rok przed śmiercią Piotrowski i komilitoni, za wiedzą swoich przełożonych, zorganizowali tzw. prowokację na Chłodnej. Do mieszkania Księdza wnieśli dynamit, granaty, pojemniki z gazem łzawiącym, pociski do karabinów maszynowych oraz ulotki antypaństwowe. W ten sposób przygotowywali grunt do uwięzienia i postawienia ks. Popiełuszki przed sądem. Za przeprowadzenie tej tajnej operacji wykonawcy dostali nagrody i resortowe odznaczenia. Na podstawie sfingowanych dowodów przygotowany został akt oskarżenia, ale fałszywie oskarżonego objęto... amnestią. Wobec fiaska prowokacji, urażeni w swojej zawodowej ambicji oficerowie MSW zamordowali Księdza Jerzego. Gdyby zbrodnia się nie wydała, bez dwóch zdań mogli liczyć nie tylko na uścisk dłoni gen. Kiszczaka, ale stosowne do rangi wykonanego zadania gratyfikacje.

- A gdzie owa „ideowość” podkreślana przez morderców podczas procesu?

- Wszyscy podkreślali swoje „oddanie służbie”. Osobliwie swoją ideowość zaprezentował por. Waldemar Chmielewski, mający dziadka i ojca w MSW. Otóż przekonywał on, jakoby przełożeni wykorzystali jego „ideały i gotowość do wszelkich ofiar”. Podkreślał: „ślubowałem, że będę gotów na wszelkie ofiary”. Ale zwróćmy uwagę na pokrętną interpretację jego „ideowości”. Gotowość złożenia życia w ofierze dotyczy osoby, która składa ślubowanie. Nie chodzi tu przecież o czynienie ofiar z cudzego życia! Tak Chmielewski, jak i jego koledzy zostali starannie „wypreparowani” z normalnego sposobu myślenia, reagowania, a nawet odczuć. Ich „ideowość” sprowadzała się głównie do tego, że czuli się kimś ważniejszym od nas, innych obywateli.

- Zabójstwo Księdza Jerzego, dokonane 19 października 1984 r., przypadło dokładnie w dniu 59. urodzin szefa MSW, Czesława Kiszczaka. Przypadek, czy też zadziałała tu chęć zrobienia „prezentu” przełożonemu?

- Nikt tego nie potwierdzi, ale uważam to za uprawnioną hipotezę. Każde urodziny szefa były obchodzone w MSW niezwykle hucznie i mordercy musieli o nich pamiętać.

Reklama

- Jak Pan ocenia fakt, że kilka lat później, w zmienionych warunkach politycznych, Adam Michnik nazwał tegoż Czesława Kiszczaka „człowiekiem honoru”?

- Każdy dobiera sobie przyjaciół według własnych kryteriów. Takich nazywa „ludźmi honoru” jaki sam ma honor. Jeśli ktoś obdarza przyjaźnią „pierwszego policjanta PRL-u”, szefa resortu odpowiedzialnego za tajemniczą śmierć niejednego niepokornego Polaka, to jego sprawa. Niech tylko powstrzyma się od występowania w imieniu ogółu.

cdn.

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Choć doniósł na niego brat, ten nie zaprzestał swojej religijnej działalności. Bł. Piotr To Rot

[ TEMATY ]

Bł. Piotr To Rot

Karol Porwich/Niedziela

Piotr przyszedł na świat w 1912 r. w wiosce Rakunai na wyspie Nowa Brytania znajdującej się w Archipelagu Bismarcka, na północny wschód od wyspy Nowa Gwinea na Oceanie Spokojnym. Jego rodzice byli jednymi z pierwszych chrześcijan na wyspie.

Piotr był bardzo pobożnym dzieckiem. Bardzo często przystępował do Komunii św. i służył do Mszy. W 1930 r. zapisał się do szkoły katechistów. Po 3 latach rozpoczął pracę w rodzinnej wiosce. Swą gorliwością pociągał młodych ludzi.
CZYTAJ DALEJ

Zmarł o. Jacek Dudka, dominikanin, kapelan Polonii

2025-07-07 13:06

[ TEMATY ]

śmierć

dominikanie

o. Jacek Dudka

Pixabay.com

6 lipca 2025 r. w szpitalu w Petersburgu, po krótkiej chorobie zmarł niespodziewanie ojciec Jacek (Kazimierz) Dudka OP, lat 62, profesji zakonnej 35, kapłaństwa 16 informują polscy dominikanie.

O. Jacek urodził się w 21 kwietnia 1963 r. w Przyszowej koło Limanowej. Profesję złożył 17 sierpnia 1989 r. Przez pierwsze lata życia zakonnego był bratem kooperatorem. Pracował w Warszawie, w Konwencie św. Jacka, oraz w Krakowie, jako zakrystian i zaopatrzeniowiec klasztoru, następnie był syndykiem Konwentu św. Józefa w Warszawie.
CZYTAJ DALEJ

Letnie pielgrzymowanie na Jasną Górę nabiera rozpędu: Pieszo, na rolkach, w siodle

2025-07-07 20:01

[ TEMATY ]

Jasna Góra

pielgrzymki

Karol Porwich/Niedziela

Letnie pielgrzymowanie na Jasną Górę nie traci na aktualności. Już teraz przekonują o tym kolejne grupy pielgrzymów, którzy każdego dnia napływają do sanktuarium, a w nich rodziny, młodzież, seniorzy. Jak dotąd, już w czerwcu, odnotowano więcej pątników pieszych, a i liczba biegaczy podwoiła się w tym przedziale czasowym w stosunku do roku ubiegłego. Coraz więcej przyjeżdża nowych grup rowerowych organizowanych też w skali diecezji. Pątnicy przybywają na Jasną Górę w duchu hasła Roku Jubileuszowego - "Pielgrzymi nadziei".

Można powiedzieć, że pielgrzymi na Jasnej Górze „rozkręcają” lato. Tradycyjnie o tej porze, czyli w czerwcu i lipcu przychodzą ci, którzy mają blisko, jak pątnicy z archidiecezji częstochowskiej i ci, którzy mają trochę dalej, jak wierni z parafii Górnego Śląska. Pielgrzymkę nazywają „duchową adrenaliną, która pomaga iść przez życie”. - Nie ma proszenia bez podziękowania i pielgrzymowania bez ofiary - podkreślają. Ślązacy bardzo chętnie zabierają na pielgrzymki dzieci.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję