Życie i działalność Prymasa Tysiąclecia 3 sierpnia 1901 r. we wsi Zuzela na ziemi nurskiej, na pograniczu Podlasia i Mazowsza, urodził się Stefan Wyszyński. Przyszedł on na świat jako drugie, choć nie ostatnie dziecko Stanisława i Julianny Wyszyńskich. Zuzela znajdowała się w tym czasie w zaborze rosyjskim. Stefan już od dzieciństwa wiedział, co to niewola i pokochał Polskę. Jego mama zmarła, mając 33 lata. Miał wówczas zaledwie 9 lat. Przez całe życie bardzo tęsknił za nią. Ta tęsknota zaprowadziła jego serce do Matki Niebieskiej. Na Nią będzie często wskazywał w swojej późniejszej pracy jako kapłan i biskup. Po ukończeniu gimnazjum w latach 1913-15 w Warszawie i Łomży wstąpił do Seminarium Duchownego we Włocławku, gdzie 3 sierpnia 1924 r. został wyświęcony na kapłana przez bp. Wojciecha Owczarka. Z powodu choroby wyświęcany był sam, zaraz po wyjściu ze szpitala. Z Mszą św. prymicyjną pojechał na Jasną Górę. W latach 1924-25 pracował w charakterze wikarego przy katedrze włocławskiej. Był prefektem kursów wieczorowych dla dorosłych i redaktorem dziennika diecezjalnego Słowo Kujawskie. Po 4 latach studiów na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1925-29), na Wydziale Prawa Kanonicznego i Nauk Społecznych uzyskał stopień doktora. Po studiach udał się w podróż naukową po krajach Europy Zachodniej. Po powrocie (1930 r.) został wikariuszem w Przedczu Kujawskim, a potem przy katedrze włocławskiej oraz wykładowcą ekonomii społecznej w Seminarium Duchownym. W latach 1941-44 opiekował się niewidomymi dziećmi w Żułowie, udzielał się w tajnym nauczaniu młodzieży, został kapelanem zakładu dla niewidomych w Laskach, rozwijając ożywioną działalność duszpasterską i konspiracyjną w pobliskiej Warszawie. W czasie powstania warszawskiego pomagał rannym powstańcom przywożonym z Warszawy do Lasek.
W 1946 r. papież Pius XII mianował ks. prof. Stefana Wyszyńskiego biskupem lubelskim. 12 listopada 1948 r. ten sam papież mianował bp. Wyszyńskiego arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim, a tym samym Prymasem Polski. 29 listopada 1952 r. papież Pius XII wyniósł go do godności kardynalskiej. Władze komunistyczne Polski nie wydały zgody na wyjazd do Rzymu, na wprowadzenie Prymasa przez Ojca Świętego do Kolegium kardynalskiego. 25 września 1953 r. Prymas Wyszyński został aresztowany i uwięziony najpierw w Rywałdzie, a potem w Stoczku k. Lidzbarka Warmińskiego. 8 grudnia 1953 r. uwięziony Prymas dokonał aktu duchowego oddania się Matce Bożej i pełnego zawierzenia Jej swego losu. 6 października 1954 r. został przewieziony do trzeciego miejsca uwięzienia w Prudniku Śląskim. 7 sierpnia 1955 r. kard. Wyszyński odrzucił propozycję władz zamieszkania w izolacji klasztornej za cenę zrzeczenia się swych funkcji kościelnych. 27 października 1955 r. rząd wydał zarządzenie, mocą którego Ksiądz Prymas został przeniesiony do Komańczy, co oznaczało złagodzenie warunków izolacji, ale władze podtrzymywały decyzję z 1953 r., zakazującą kard. Wyszyńskiemu pełnienia jego funkcji kościelnych. 16 maja 1956 r. Ksiądz Prymas napisał w Komańczy tekst Ślubów jasnogórskich, będących programem moralnego przygotowania narodu do Milenium Chrztu Polski. 26 sierpnia 1956 r. bp Klepacz złożył w Częstochowie zredagowane przez Prymasa Polski Jasnogórskie Śluby Narodu.
28 października 1956 r., po uprzednim przyrzeczeniu przez przedstawicieli rządu przywrócenia Kościołowi głównych praw i naprawienia krzywd, Prymas Polski wrócił do Warszawy i objął wszystkie swoje funkcje kościelne. 6 maja 1957 r. udał się do Rzymu, gdzie od papieża Piusa XII otrzymał insygnia kardynalskie. Od roku 1958 nastąpiło ponowne oziębienie stosunków między Kościołem a władzami PRL, co uwidoczniło się m.in. poprzez: ograniczenie nauki religii w szkołach, drakońskie antykościelne przepisy podatkowe i konflikty wokół spraw demograficznych, niszczenie obiektów sakralnych w czasie uroczystości kościelnych. Prymas Wyszyński wystąpił ostro przeciwko takiemu traktowaniu Kościoła i wierzących Polaków. W 1962 r. Ksiądz Prymas wziął udział w rozpoczynającym się w Rzymie II Soborze Watykańskim. W 1964 r., na wniosek Prymasa i Episkopatu Polski, Ojciec Święty Paweł VI ogłosił Matkę Bożą - Matką Kościoła. W rok później Ksiądz Prymas zaprosił papieża Pawła VI do przyjazdu do Polski na 1000-lecie Chrztu Polski. Rząd nie wyraził na to zgody. 3 maja 1966 r. odbyły się główne uroczystości Milenium Chrztu Polski z udziałem Księdza Prymasa, mianowanego przez Pawła VI legatem papieskim na tę uroczystość. W 1976 r. premier Polski przesłał Księdzu Prymasowi kwiaty i list gratulacyjny z okazji 75. rocznicy urodzin. Zgodnie z Prawem Kanonicznym Prymas (każdy biskup) po ukończeniu 75 lat oddaje się do dyspozycji Ojca Świętego. Papież poprosił Księdza Kardynała o pełnienie nadal wszystkich funkcji kościelnych. W dniach 2-10 czerwca 1979 r. do Polski przybył Papież Jan Paweł II.
2 czerwca, podczas homilii wygłoszonej na placu Zwycięstwa w Warszawie, Ojciec Święty wypowiedział słowa, jakże często teraz, po jego śmierci powtarzane: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”.
15 kwietnia 1980 r. ogłoszono komunikat Sekretariatu Prymasa Polski o chorobie kard. Wyszyńskiego, wzywając do modlitwy w jego intencji. 28 maja 1981 r., w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego o godz. 4.40 Ksiądz Kardynał odszedł do Pana. W swym duchowym testamencie, odczytanym po śmierci, Prymas wybaczył wszystkim, także tym, którzy go atakowali i więzili. W trzy dni później, 31 maja, w Warszawie odbył się uroczysty pogrzeb Księdza Kardynała. Koncelebrze przewodniczył kard. Agostino Casaroli. Kard. Franciszek Macharski ujawnił podczas uroczystości pogrzebowych, że gdyby nie choroba Ojca Świętego po zamachu na jego życie, sam przybyłby na pogrzeb Prymasa.
Prymas Tysiąclecia był kilkakrotnie w Drohiczynie, razem z ówczesnym kard. Wojtyłą. Kard. Wyszyński był związany z diecezją drohiczyńską. Jego ojciec - Stanisław - przez wiele lat pełnił posługę organisty w parafii Prostyń.

Jan Paweł II o Prymasie Stefanie Wyszyńskim

„Był dany jako pasterz i pierwszy w Polsce biskup ku głębokiemu zbudowaniu. Stał się za naszych czasów, w ciągu 30-lecia swego pasterzowania, autentycznym świadkiem Chrystusa wśród ludzi, stał się nauczycielem i wychowawcą w duchu całej prawdy o człowieku - ucząc zaś i pasterzując, starał się na podobieństwo Chrystusa i Jego Matki służyć ludziom i Narodowi, których dobry Bóg postawił na drodze Jego posłannictwa. Jako nieustraszony rzecznik człowieka oraz jego nienaruszalnych praw w życiu osobistym, społecznym i narodowym, stał się zmarły Prymas szczególnym przykładem żywej miłości Ojczyzny i musi być policzony jako jeden z największych mężów w jej dziejach. Tego to Męża, przez Boga nam w swoim czasie posianego, oddaliśmy Bogu, gdy nadszedł czas wypełnienia dni jego ziemskiego bytowania. A słuszne uczucia żalu po Jego stracie - zamieniliśmy nade wszystko w modlitwę wdzięczności i uwielbienia dla Boga samego (...)”.