Reklama

20 lat katechezy w szkole

Jaka młodzież, taka katecheza

Dwadzieścia lat temu zapadła decyzja o powrocie katechezy do szkół i przedszkoli. Dziś w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej pracuje ponad tysiąc katechetów świeckich, duchownych i zakonnych

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W naszym zatroskaniu o jakość polskiej katechezy wypada mocno zaakcentować, że musi być to katecheza poważnie liczącą się z adresatem - z młodzieżą właśnie. Z jej mentalnością, z jej stylem życia. Licząca się to wcale nie znaczy: schlebiająca. Trzeba zatem bacznie przyglądać się młodzieży. By nie mówić do niej ponad jej głowami. Co zatem warto wiedzieć o naszej młodzieży i jak - stosownie do tej wiedzy - budować naszą katechezę?

Młodzież o mentalności rynkowej

Reklama

Oto dzisiejszy człowiek postawiony jest na rynku, którego charakterystyką jest wolna gra ofert. Człowiek jest na targowisku - nie tylko dóbr materialnych, ale także kulturalnych, obyczajowych. Czy chcemy, czy nie - także religijnych i moralnych. Odbija się to na charakterystyce naszej religijności: zwłaszcza polską wiarę i moralność charakteryzują daleko posunięta wybiórczość, selektywizm. Coś się wybiera i akceptuje, coś odrzuca. Postawiona także na światopoglądowym rynku młodzież chce przyglądać się ofertom i sama dochodzić do rozstrzygnięć. Ją nie interesuje dyktat gotowych już norm.
Co na to katecheza? Wypada na niej pokazywać chrześcijaństwo jako jedną - choć oczywiście tę najbardziej atrakcyjną - spośród ofert. Przedkładać oferty w duchu Chrystusa: „Jeśli chcesz”. Może nieco słabiej akcentować normy, limitować język nakazów i zakazów, bardziej uwydatniać wartości. A jeśli już pokazywać normy, to jako wtórne wobec wartości. Wartości religijne i moralne przedstawiać w formie oferty do rozpoznania i do wybrania. Dać uczniowi argumenty, racje. Pokazać konsekwencje dokonania takich, a nie innych wyborów. Czyli pomagać w wyborach. Bardziej rozmawiać, niż pouczać. Oto jednocześnie model katechety pomocnego w rozpoznawaniu i wybieraniu wartości. A wszystko to - cała ta procedura dydaktyczna - w klimacie dyskusji. Młodzież oczekuje dyskusji i prosi o nią. Chce zostać przekonana.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Młodzież, która ceni wolność

Chętnie odwołuje się do niej i domaga się wolności dla siebie. W skrajnych przypadkach - a młode pokolenie lubi przecież skrajności - hasło wolności staje się mitem o nieograniczonej wolności, a ta „uwalnia” człowieka nawet od odpowiedzialności za samego siebie. Apoteoza wolności często wypływa z braku właściwego rozeznania świata wartości. Młodzi (i przecież nie tylko młodzi) ludzie nie umieją wskazać dobra obiektywnego, a tym bardziej uzasadnić swojego wskazania.
Co na to katecheza? O wolności trzeba mówić. Przypominać o wolności człowieka stworzonego przecież na obraz i podobieństwo Boga. Boga wolnego w swych decyzjach. Pokazywać chrześcijaństwo jako przestrzeń realizacji wolności. Jako szansę, by naprawdę stać się wolnym. To respektowanie ewangelicznych propozycji moralnych ma być gwarancją życia w autentycznej, a nie pozorowanej wolności. Otwiera się okazja na polemikę z karykaturalnym patrzeniem na Kościół jako ograniczający wolność człowieka.

Młodzież, która kontestuje autorytety

Reklama

Kontestuje także autorytet Kościoła. Autorytety nie są dziś w cenie. Jeśli jakieś się ceni, to profesjonalne. Wyraźnie słabsze notowania mają autorytety moralne. To wyraz autonomizacji sfery moralnej, wyraz dość powszechnego przekonania, że problemy moralne są problemami osobistymi każdego z nas; problemami rozstrzygalnymi we własnym sumieniu. Najsilniej kontestują autorytety ludzie młodzi. To zrozumiałe, bo tę kontestację widzieć można jako element przechodzenia od moralności pochodzącej z zewnątrz, przejmowanej od innych (zatem od autorytetów, choćby rodziców), do moralności własnej, osobistej. Kontestacja autorytetów dotyka także autorytetu Kościoła. Młodzież kontestuje zbytnią ceremonialność w Kościele, zwłaszcza tę ceremonialność pozaliturgiczną, ceremonialność obyczajów i etykiety. Kontestuje urzędy i hierarchię formalną.
Co na to katecheza? Jeśli młodzież ceni autorytety profesjonalne, to wypada zabiegać o podnoszenie przez katechetów własnej fachowości. Teologiczny dyletantyzm i pedagogiczna amatorszczyzna mogą tylko pogłębiać u młodzieży kontestowanie autorytetu Kościoła. Dziś argument „z autorytetu” nie przekonuje. Zwłaszcza młodzieży. W trosce o autorytet Kościoła pokazywać prawdziwy jego obraz. Demitologizować błędne, a lansowane zwłaszcza przez świeckie media mniemanie, że istotą Kościoła są jego struktury organizacyjne, biskupi i proboszczowie, fiolety i wielebności. Słabiej akcentować wymiar instytucjonalny Kościoła, silniej sakramentalny. Przede wszystkim jednak ukazywać Kościół jako Mistyczne Ciało Chrystusa, pomagać młodzieży odnaleźć w Kościele Słowo Chrystusa i znaki Jego łaski. Kościół musi być pokazany takim, by młodzież mogła czuć się w nim jak u siebie. Ona musi być na katechezie zapraszana do bycia w Kościele, do pracy w Kościele, do tworzenia Kościoła. Do bycia Kościołem.

Młodzież kultury medialnej

Media, zwłaszcza elektroniczne, są dla młodzieży ważne. Budują jej obraz świata. Nie tylko dopełniają, ale często zastępują tradycyjny model szkoły. Bywa, że z nią konkurują; zabiegają o rynek zbytu bardziej wyraziście niż tradycyjny system edukacji. Chcą być atrakcyjne - niekiedy „za wszelką cenę”. W efekcie produkt-przekaz ma być nie tyle prawdziwy, ile podobający się konsumentowi. Mimo ogólnie małego szacunku dla autorytetów media bywają jednak autorytetem. To, co usłyszano czy zobaczono w mediach, lubi się uważać za prawdę.
Co na to katecheza? Tu dwie sprawy. Pierwsza to model samej katechezy. Musi uwzględniać oczekiwania dzieci i młodzieży co do języka katechezy. Dobra Nowina może być głoszona w różnych językach, ale zrozumiana będzie jedynie w tym, który odbiorcy uznali za własny. Stąd na katechezie tak ważny jest język obrazu, język elektroniczny. Ważne katechezy multimedialne, ważne korzystanie przez katechetę z Internetu. Druga sprawa to konieczność wyrobienia w dzieciach i młodzieży refleksyjności oraz umiejętności wyboru ofert programowych prasy, radia czy TV. Konieczne jest wyrobienie u odbiorcy własnych kryteriów wyboru i oceny, wyrobienie krytycyzmu i samodzielności myślenia uzdalniających do wykrycia przez odbiorcę adresowanych doń zabiegów manipulacyjnych oraz skutecznego im przeciwstawienia się. Musi się to wszak dokonać z pomocą stosownie przygotowanego katechety-doradcy. Same środki przekazu nie nauczą ani wyboru, ani oceny. Mają bowiem inne zadania. Potrzebny jest katecheta o wysokich kompetencjach kulturowych i moralnych oraz o bogatym życiu duchowym.

O. Andrzej Potocki OP
Dr teologii, dr hab. socjologii religii; wicerektor Kolegium Filozoficzno-Teologicznego Dominikanów oraz profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie kieruje Katedrą Socjologii Edukacji i Wychowania; autor wielu książek i artykułów

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Papież zachęca Polaków do budowania jedności w Chrystusie

2025-06-14 11:04

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

PAP

Szukajcie w Jezusie mocy do budowania jedności - w waszych rodzinach, ojczyźnie i w świecie - powiedział Leon XIV pozdrawiając Polaków 14 czerwca podczas dzisiejszej jubileuszowej audiencji specjalnej.

Oto słowa Ojca Świętego skierowane do Polaków:
CZYTAJ DALEJ

Studentka przeżyła, bo spóźniła się o 10 minut na samolot, który się rozbił

2025-06-14 09:49

[ TEMATY ]

Indie

PAP

Studentka uszła z życiem, bo spóźniła się o zaledwie 10 minut na samolot z Ahmadabadu w Indiach do Londynu, który rozbił się w czwartek tuż po starcie – poinformowała w sobotę brytyjska stacja BBC. W katastrofie zginęło 241 z 242 pasażerów.

28-letnia Bhoomi Chauhan, która studiuje zarządzanie i mieszka wraz z mężem w Bristolu, pojechała do zachodnich Indii na urlop. Z powodu korków przybyła na lot powrotny do Wielkiej Brytanii niecałą godzinę przed odlotem i nie została już wpuszczona na pokład, choć bardzo o to prosiła, podkreślając, że jest ostatnią pasażerką.
CZYTAJ DALEJ

Jerozolima: mieszkańcy ubolewają z powodu przemocy

2025-06-14 18:03

Monika Książek

Opat benedyktynów w Jerozolimie, o. Nikodemus Schnabel, jest zaniepokojony sytuacją, jaką pogłębił izraelski atak na Iran. „W tej chwili widzę tylko region, który coraz częściej mówi językiem przemocy” - powiedział urodzony w Niemczech duchowny katolicki w rozmowie z portalem internetowym „domradio.de” 13 czerwca w Kolonii. Podkreślił, że ludzie w Izraelu są spanikowani i zmartwieni, cały kraj cierpi. „Ten kraj potrzebuje pojednania, pokoju, dyplomacji i przyszłości dla wszystkich ludzi”.

Izrael zaatakował w nocy z czwartku na piątek dziesiątki celów w Iranie, w tym obiekty nuklearne. Zginęło kilku wysoko postawionych wojskowych. Iran wysłał w piątek rano w stronę Izraela co najmniej 100 dronów, z których wszystkie, według doniesień medialnych, zostały przechwycone. Wzajemne ataki trwają.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję