Reklama

Lubuski Szlak Kościołów Zrębowych (cz. 7)

Kalsko - zrębowy, choć szachulcowy

Kalsko - wieś położona osiem kilometrów od Międzyrzecza, przy drodze prowadzącej do Rokitna i Przytocznej. W jej centrum zachował się kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła wzniesiony pod koniec XVII wieku

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 34/2012

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Uważny obserwator zastanowi się, dlaczego w cyklu o kościołach zrębowych piszemy o tym kościele. Jak widać na zdjęciu, jest przecież... szachulcowy. Jednak świątynia zbudowana została w konstrukcji zrębowej. Kościół posiadający niegdyś rangę parafialnego, dziś należy do parafii w Rokitnie.

Wieś

Kalsko jest miejscowością sięgającą swą historią czasów średniowiecza. Bliskość silnego grodu i kasztelanii w Międzyrzeczu miała zapewne wielki wpływ na życie tej miejscowości. Być może nawet była jedną z osad służebnych Międzyrzecza. W dokumentach opisywana jest jako własność rycerskiego rodu Niałków z Chyciny. Niałkowie - Jelenie to ród rycerski znany w Wielkopolsce średniowiecznej i zasłużony dla zjednoczenia państwa polskiego. Pierwsza nazwa wsi Kalczak pochodzi z 1390 r., kiedy to Wincenty z Chyciny sprzedał wsie Rojewo i Kalsko wraz z jeziorami leżącymi na ich terenie zakonnikom z Zemska. Owymi zakonnikami byli cystersi, którzy w 1412 r. przenieśli swój klasztor do Bledzewa. Kalsko wraz z Rokitnem i okolicznymi miejscowościami do 1796 r. należało do klasztoru bledzewskiego, wówczas to majątek klasztorny przejął rząd pruski. We wsi zachował się również dwór z pierwszej połowy XIX wieku usytuowany naprzeciw kościoła. Dwór jest budynkiem murowanym, wzniesiony na rzucie prostokąta, nakryty dachem naczółkowym.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kościół

Dokładny czas budowy i powstawania kościoła kalskiego nie jest znany. „Z akt wizytacji z 1640 r. wynika, że nie miał wezwania i nie był konsekrowany. Gdy cystersi przejęli parafię w Rokitnie, w 1661 r. wznieśli nową budowlę pw. św. Bartłomieja Apostoła. Konsekracji dokonano w 1669 r. W 1688 r. w Kalsku wybuchł pożar, który zniszczył większość zabudowań wraz ze świątynią. Odbudowano ją w latach 1692-93 ze składek mieszkańców wsi i pomocy udzielonej przez Jana Białobłockiego - opata bledzewskiego” (M. Szymańska-Dereń, „Kościoły zrębowe i szkieletowe województwa lubuskiego”, Zielona Góra 2009). Wzniesiony w Kalsku kościół posiadał rangę parafialnego, jednak w 1508 r. wcielony został do parafii w Rokitnie.

Architektura

Kościół wzniesiono w konstrukcji zrębowej, jednak w XVIII wieku otoczono ją dodatkową szkieletową konstrukcją zewnętrzną. Do dziś ciekawostką tej świątyni jest to, że pomiędzy ścianą zrębową a zewnętrzną ścianą szachulcową jest... wolna przestrzeń. Wnętrze kościoła z widoczną konstrukcją zrębową przekryte zostało stropem belkowym, obecnie przesłoniętym deskami.
Kościół zbudowany został na rzucie prostokąta jako konstrukcja jednonawowa z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Oddzielono je od nawy ścianą łuku tęczowego o nieregularnym wykroju, ozdobionym profilowaniem. Drewniane owalne okna świątyni, występujące we wschodniej elewacji prezbiterium, stanowią unikatowe elementy w architekturze drewnianej.
Od strony północnej kościoła - z boku nawy - znajduje się, dobudowana w XIX wieku, murowana zakrystia na rzucie prostokąta, od zachodu - od frontu - murowana kruchta na rzucie kwadratu, usytuowana w miejscu dawniejszej drewnianej. W połowie XX wieku obiekt wzbogacony został o nową zakrystię. Po stronie zachodniej znajduje się drewniana empora muzyczna. Drewniana wieża, zwieńczona ośmiobocznym hełmem blaszanym z latarnią i krzyżem, dobudowana została nad nawą.
Zachowane wyposażenie kościoła częściowo pochodzi z XVIII wieku, a ołtarz główny z XIX wieku. Wśród elementów wyposażenia zachowały się m.in.: dwa ołtarze boczne, dwa krucyfiksy oraz prospekt organowy.
Z wyposażenia koniecznie należy wspomnieć słynny feretron z Kalska. Znajduje się na nim jedno z najstarszych przedstawień Matki Bożej z Rokitna. Jednak ten wizerunek niesie w sobie szczególną ciekawostkę. Na tle obrazu, wokół postaci Matki Bożej, możemy znaleźć symboliczne przedstawienie wezwań z Litanii Loretańskiej: Domie Złoty, Arko Przymierza czy Wieżo z kości słoniowej. Feretron był i jest wykorzystywany w procesjach wokół świątyni. Jest także świadkiem kultu Matki Bożej z Rokitna na tym terenie.
Słynne są także aniołki z kalskiej świątyni. Choć nie tyle o ich stronę artystyczną chodzi, co o historię ostatnich lat. Skradzione w 2003 r. zostały odzyskane przez wielkopolską policję już w 2004 r. Były nawet eksponowane na specjalnej wystawie, na której zaprezentowano odzyskane przez policję ruchome zabytki sakralne.
Powojenne losy świątyni są słabo udokumentowane. Świątynia w XX wieku była poddawana restauracji - przełożona została dachówka i wykonano nowe tynki zewnętrzne, zakonserwowane zostały również ściany zrębowe.
Wybierając się w kierunku Rokitna, warto odwiedzić Kalsko z jego pięknym kościołem, gdyż jest to jeden z ciekawszych zabytków sakralnych województwa lubuskiego. Msza św. w niedzielę jest odprawiana w tym kościele o godz. 9.
To już koniec naszego wakacyjnego cyklu „Lubuski szlak kościołów zrębowych”. Opisaliśmy siedem unikatowych budowli sakralnych, zbudowanych z drewna w konstrukcji zrębowej. W tej grupie były tak znane kościoły, jak świątynie w Kosieczynie czy w Klępsku oraz te nieznane szerszemu gronu pielgrzymów i turystów. Jeśli w tym okresie zdecydowaliście się Państwo, aby odwiedzić któryś z opisywanych przez nas kościołów, to jest nam z tego powodu niezmiernie miło. Kończymy zatem cykl wakacyjny, a za rok?... Już następne ważne i ciekawe miejsca naszej diecezji.

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Klucze do Nieba spoczywają w jego rękach. Św. Piotr - pierwszy papież

2025-06-09 20:40

[ TEMATY ]

św. Piotr

Mat.prasowy

Ks. profesor Andrzej Zwoliński na podstawie Ewangelii, Dziejów Apostolskich oraz licznych apokryfów odtworzył szczegółową biografię najważniejszego z apostołów.

Jego właściwe imię brzmiało Szymon, które Chrystus zmienił na „Piotr” lub „Kefas” – w języku aramejskim oznaczające skałę. I był głęboko ludzką skałą. Nauka Jezusa dotknęła Piotra, a on porzucił wszystko, by pójść za Mistrzem.
CZYTAJ DALEJ

Nowenna do św. Antoniego z Padwy

[ TEMATY ]

nowenna

św. Antoni

Karol Porwich/Niedziela

św. Antoni z Padwy

św. Antoni z Padwy

Nowenna do odmawiania przed wspomnieniem św. Antoniego z Padwy lub w dowolnym terminie.

O przeczysta lilio niewinności, drogi klejnocie ubóstwa, jasna gwiazdo świętości, chwalebny św. Antoni, który miałeś szczęście piastować na rękach Boskie Dieciątko; oto ja pełen nędzy wszelakiej, uciekam się do Ciebie, błagając, byś mię wziął w Swoją opiekę. Jeśli potrzebujemy cudu czy łaski Kościół św. wzywa nas, byśmy się do Ciebie uciekali. Ufny więc w Twoją opiekę błagam Cię św. Antoni, racz mi wyprośić u Boga łaskę szczerego żalu za grzechy i łaskę miłowania Boga nade wszystko. Ufam, że za Twoją przyczyną zwyciężę wszystkich nieprzyjaciół swej duszy i będę służył Bogu. Ojcu najlepszemu przez całe swe życie w świętości i sprawiedliwości, by potem z Tobą kochać i uwielbiać Go na wieki w niebie. Amen.
CZYTAJ DALEJ

Peru: diecezja Chiclayo reaktywuje projekty charytatywne obecnego Papieża Leona

2025-06-10 10:03

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

diecezja Chiclayo

projekty charytatywne

Vatican Media

Przyszły Papież Leon XIV w Chiclayo, Peru

Przyszły Papież Leon XIV w Chiclayo, Peru

Pięć projektów charytatywnych, zainicjowanych w diecezji Chiclayo w północnym Peru przez jej byłego biskupa Roberta Prevosta, obecnie Papieża Leona XIV, zostało reaktywowanych. Inicjatywy te przyniosą korzyści tysiącom potrzebujących rodzin w regionie Lambayeque.

Po wyborze kard. Prevosta na Stolicę Piotrową, diecezja Chiclayo nadała nowy impuls przedsięwzięciom, które powstały w latach 2014-2023. Kontynuacja tych programów edukacyjnych, zdrowotnych, ekonomicznych i środowiskowych została zapewniona dzięki porozumieniom między Izbą Handlu i Produkcji Lambayeque, Komitetem ds. Odpowiedzialności Społecznej, organizacją Voices of Help oraz różnymi lokalnymi parafiami.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję