W Niedzielę Palmową w Kościele katolickim rozpoczyna się Wielki Tydzień. Liturgia tego dnia jest pamiątką uroczystego wjazdu Jezusa do Jerozolimy pięć dni przed Jego ukrzyżowaniem. Liturgia Niedzieli Palmowej jest rozpięta między dwoma momentami: radosną procesją z palmami oraz czytaniem - jako Ewangelii – Męki Pańskiej.
Ks. dr hab. Piotr Kulbacki, prof. KUL /Lublin (KAI)
Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień, którego główny obchód stanowi Triduum Paschalne. Dzień ten upamiętnia wjazd Chrystusa do Jerozolimy, by tam dokonać misterium paschalnego. Przed główną mszą świętą przewidziana jest procesja z palmami, która odbywa się u końca czterdziestodniowego przygotowania do obchodu misterium paschalnego. Wierni z z gałązkami w rękach gromadzą się wówczas poza kościołem, do którego ma się udać procesja. Kapłan zakłada szaty koloru czerwonego podkreślającego królewskość Mesjasza i Jego uniżenie w męce.
Formuła pobłogosławienia gałązek palmowych mówi o radości pójścia za Chrystusem Królem aż do wiecznego Jeruzalem, względnie o zjednoczeniu z Chrystusem w przynoszeniu Bogu owoców dobrych uczynków. Następnie odczytywana jest jedna z Ewangelii o wjeździe Chrystusa Pana do Jerozolimy (Mt 21, 1-11; Mk 11, 1-10, J 12, 12-16; Łk 19, 28-40). Potem następuje procesja do kościoła w którym zostanie odprawiona msza święta. Radosnej procesji towarzyszą śpiewy psalmów o królowaniu Boga oraz hymn do Chrystusa Króla.
Po dojściu do miejsca sprawowania Eucharystii procesję wieńczy kolekta mszalna (modlitwa dnia) podejmująca już temat Męki Pańskiej. Wychwala ona pokorę Chrystusa, który przyjął ludzkie ciało i poniósł śmierć na krzyżu. Kapłan modli się aby pojąć naukę płynącą z męki Chrystusa i mieć udział w Jego zmartwychwstaniu. Opisowi Męki Pańskiej nie towarzyszy uroczysta oprawa (kadzidło, świece, pozdrowienie kapłana lub diakona). Opisy mogą być czytane lub śpiewane; nawet przy udziale chóru. Akcentuje to zbawczy wymiar Pasji i umożliwia lepszą percepcję długich tekstów biblijnych Ewangelii synoptycznych relacjonujących ostatnie dni i godziny przed męką Zbawiciela. Prefacja podkreśla, iż Chrystus „wolny od grzechu cierpiał za grzeszników i nie mając winy przyjął niesprawiedliwy wyrok, aby odpokutować zbrodnie świata”. Jego śmierć „zgładziła nasze winy, a Jego zmartwychwstanie przyniosło nam zbawienie”.
Uroczyste odczytywaniem opisu Meki Pańskiej według Ewangelii św. Jana następuje także w Wielki Piątek, dlatego na ogół w tradycji ludowej Niedzieli Palmowej, czyli Męki Pańskiej, towarzyszą liczne obrzędy o charakterze folklorystycznym, np. konkursy palm. W czasach komunistycznych stanowiło to na ogół jedyną informację o obchodach Niedzieli Palmowej. Dawniej w Niedzielę Palmową po sumie odbywały się w wielu kościołach w Polsce przedstawienia pasyjne.
Doroczne świętowane Paschy rozwijało się wokół celebracji rozbudowanego nocnego czuwania z soboty na Niedzielę Zmartwychwstania – Wigilii Paschalnej. Zarazem pod wpływem obchodów sprawowanych w Jerozolimie, gdzie wiązano je z historycznymi miejscami obrzędy te rozbudowywano na cały tydzień – przyjęły one zasadnicze formy w IV wieku. Z jednej strony upamiętniano wydarzenia zbawcze (męka, śmierć, złożenie do grobu, zmartwychwstanie), z drugiej wiązano je z odpowiednimi datami czy miejscami. Obchody Wielkiego Tygodnia relacjonuje w swym pamiętniku podróży do Ziemi Świętej pątniczka Egeria (IV w.).
W Ziemi Świętej radosna procesja z Betanii do Jerozolimy mająca charakter radosnego powitania Chrystusa początkowo odbywała się u progu Wielkiego Tygodnia już w sobotę wieczorem. Błogosławienie palm jest odnotowane w niektórych krajach dopiero od VII wieku. W czasach papieża Leona Wielkiego (+ 461) w Niedzielę Palmową odczytywano Mękę Pańską według św. Mateusza. Błogosławienie palm upowszechniło się w Kościele w XI wieku. W Polsce rolę palm pełnią gałązki wierzbowe z baziami.
Dziś Wielka Sobota. Ten dzień jest w Kościele dniem ciszy i oczekiwania. Dla uczniów Jezusa był to dzień największej próby. Według Tradycji apostołowie rozpierzchli się po śmierci Jezusa, a jedyną osobą, która wytrwała w wierze, była Bogurodzica. Dlatego też każda sobota jest w Kościele dniem maryjnym. W sobotę po zachodzie słońca zaczyna się już Wielkanoc.
Po śmierci krzyżowej i złożeniu do grobu wspomina się zstąpienie Jezusa do otchłani. Wiele starożytnych tekstów opisuje Chrystusa, który "budzi" ze snu śmierci do nowego życia Adama i Ewę, którzy wraz z całym rodzajem ludzkim przebywali w Szeolu.
Tradycją Wielkiej Soboty jest poświęcenie pokarmów wielkanocnych: chleba - na pamiątkę tego, którym Jezus nakarmił tłumy na pustyni; mięsa - na pamiątkę baranka paschalnego, którego spożywał Jezus podczas uczty paschalnej z uczniami w Wieczerniku oraz jajek, które symbolizują nowe życie. W zwyczaju jest też masowe odwiedzanie różnych kościołów i porównywanie wystroju Grobów.
Wielki Piątek i Wielka Sobota to jedyny czas w ciągu roku, kiedy Kościół nie sprawuje Mszy św.
Wielkanoc zaczyna się już w sobotę po zachodzie słońca. Rozpoczyna ją liturgia światła. Na zewnątrz kościoła kapłan święci ogień, od którego następnie zapala się Paschał - wielką woskową świecę, która symbolizuje zmartwychwstałego Chrystusa. Na paschale kapłan żłobi znak krzyża, wypowiadając słowa: "Chrystus wczoraj i dziś, początek i koniec, Alfa i Omega. Do Niego należy czas i wieczność, Jemu chwała i panowanie przez wszystkie wieki wieków. Amen". Umieszcza się tam również pięć ozdobnych czerwonych gwoździ, symbolizujących rany Chrystusa oraz aktualną datę.
Następnie Paschał ten wnosi się do okrytej mrokiem świątyni, a wierni zapalają od niego swoje świece, przekazując sobie wzajemnie światło. Niezwykle wymowny jest widok rozszerzającej się jasności, która w końcu wypełnia cały kościół. Zwieńczeniem obrzędu światła jest uroczysta pieśń (Pochwała Paschału) - Exultet, która zaczyna się od słów: "Weselcie się już zastępy Aniołów w niebie! Weselcie się słudzy Boga! Niech zabrzmią dzwony głoszące zbawienie, gdy Król tak wielki odnosi zwycięstwo!".
Dalsza część liturgii paschalnej to czytania przeplatane psalmami. Przypominają one całą historię zbawienia, poczynając od stworzenia świata, przez wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej, proroctwa zapowiadające Mesjasza aż do Ewangelii o Zmartwychwstaniu Jezusa. Tej nocy powraca po blisko pięćdziesięciu dniach uroczysty śpiew "Alleluja". Celebrans dokonuje poświęcenia wody, która przez cały rok będzie służyła przede wszystkim do chrztu. Czasami, na wzór pierwotnych wspólnot chrześcijańskich, w noc paschalną chrzci się katechumenów, udzielając im zarazem bierzmowania i pierwszej Komunii św. Wszyscy wierni odnawiają swoje przyrzeczenia chrzcielne wyrzekając się grzechu, Szatana i wszystkiego, co prowadzi do zła oraz wyznając wiarę w Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego.
Wigilia Paschalna kończy się Eucharystią i procesją rezurekcyjną, by oznajmić, że Chrystus zmartwychwstał i zwyciężył śmierć. Zgodnie z dawną tradycją w wielu miejscach w Polsce procesja rezurekcyjna nie odbywa się w Noc Zmartwychwstania, ale o świcie w niedzielny poranek.
Noc Paschalna oraz Niedziela Wielkanocna to największe święto chrześcijańskie, pierwszy dzień tygodnia, uroczyście obchodzony w każdą niedzielę przez cały rok. Apostołowie świętowali tylko Wielkanoc i każdą niedzielę, która jest właśnie pamiątką Nocy Paschalnej. Dopiero z upływem wieków zaczęły pojawiać się inne święta i okresy przygotowania aż ukształtował się obecny rok liturgiczny, który jednak przechodzi różne zmiany.
Joachim z Anną, Maryją, Józefem i Jezusem – obraz z kościoła w Krasnem k. Rzeszowa
Liturgiczne wspomnienie świętych Joachima i Anny obchodzimy 26 lipca. Informacje o rodzicach Maryi czerpiemy apokryfów.
Początkowo wspomnienie św. Joachima świętowano osobno – 20 marca – zaraz po św. Józefie. Od XX stulecia po reformie Mszału Rzymskiego wspomnienie św. Joachima obchodzone jest wspólnie ze św. Anną. Ponoć w V wieku istniał w Jerozolimie kościółek przy dawnej sadzawce Betesda pod wezwaniem św. Joachima i św. Anny. Tu miano pochować Joachima i Annę. Ale był też domniemany grób rodziców Maryi przy wejściu na Górę Oliwną. W przekazach spotykamy informację, że Joachim zmarł bardzo wcześnie, kiedy Maryja była jeszcze malutką dziewczynką. Życie pełne kłopotów, zwłaszcza napiętnowania w ówczesnym społeczeństwie żydowskim z powodu braku potomstwa, zostało w końcu zwieńczone szczęściem: Joachim i Anna doczekali się córki. Stąd są patronami późnych lub bezdzietnych małżeństw.
Abp Adrian Galbas zwrócił się do Stolicy Apostolskiej z wnioskiem o wymierzenie najwyższej kary przewidzianej w prawie kanonicznym dla duchownego - wydalenia ze stanu kapłańskiego, a we wszystkich kościołach archidiecezji zostanie odprawione nabożeństwo ekspiacyjne - czytamy w przesłanym KAI komunikacie Archidiecezji Warszawskiej.
Przeczytaj także: Abp Adrian Galbas: Jestem zdruzgotany wiadomością, że jeden z moich księży brutalnie zamordował człowieka
W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.
