Reklama

Zarys historii diecezji lubelskiej (1)

Organizacja kościelna na ziemiach diecezji lubelskiej przed 1805 r.

W związku z rozpoczęciem przygotowań do obchodów dwóchsetlecia istnienia diecezji lubelskiej (1805-2005) rozpoczynamy publikację cyklu artykułów na temat jej historii. Z pewnością nie wyczerpią one całości tematyki. Celem podstawowym jednak jest przybliżenie, chociaż w zarysie, historii Kościoła na Lubelszczyźnie.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W granicach obecnej diecezji lubelskiej znalazły się tereny należące wcześniej do diecezji chełmskiej, jak również krakowskiej (archidiakonat lubelski). Z tego też względu, mówiąc o początkach diecezji powstałej w 1805 r., należy nawiązać do tych dwóch dawniej funkcjonujących jednostek administracji kościelnej. W pewnym sensie można powiedzieć, że diecezja lubelska jest kontynuacją diecezji chełmskiej.

Diecezja chełmska

Reklama

Diecezja chełmska, a uściślając organizacja kościoła łacińskiego na ziemi chełmskiej, swoimi początkami sięga drugiej połowy XIV w., tj. czasów panowania Kazimierza Wielkiego. Na jego wniosek papież Innocenty IV mianował biskupem chełmskim franciszkanina Tomasza z Sienne (20 maja 1359 r.). Biskup nie mógł objąć diecezji, ponieważ nie była ona jeszcze prawnie erygowana, ani nie posiadała odpowiedniego uposażenia. Uroczysta bulla Grzegorza XI Debitum prastoralis offici z 13 lutego 1375 r. prawnie sankcjonowała istnienie nowej diecezji, ale dopiero uposażenia nadane przez Władysława Jagiełłę w 1417 r., powiększone następnie przez kolejnych Jagiellonów, pozwoliły na prawidłowe funkcjonowanie diecezji. Głównym organizatorem administracji diecezjalnej był mianowany przez Władysława Jagiełłę w 1417 r. Jan Biskupiec z zakonu dominikańskiego. Rozbudował on sieć parafialną, sprowadził dominikanów do Hrubieszowa i Horodła. Początkowo siedzibą diecezji był Halicz, Lwów, a następnie Chełm, z którego w 1490 r. stolica diecezji została przeniesiona do Krasnegostawu. W diecezji były dwie kapituły: katedralna - założona po 1492 r. przez Jana Biskupca, dotowana przez Jagiellonów oraz kolegiacka w Zamościu - erygowana w 1594 r. przez Klemensa VIII, a wspierana przez kanclerza Jana Zamojskiego. Diecezja obejmowała swoimi granicami ziemię chełmską, niemal całe województwo bełzkie, jak również część województwa lubelskiego i wołyńskiego. Układ ten przetrwał, z niewielkimi zmianami, do końca XVIII w., tj. do czasów rozbiorów, co w przypadku diecezji chełmskiej przyczyniło się do jej likwidacji.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Diecezja krakowska (Archidiakonat Lubelski)

Diecezja krakowska do XVIII w. należała do największej w Europie, jej północne granice to ziemia lubelska i łukowska. W XII w. została podzielona na tzw. archidiakonaty, m.in. wtedy powstał archidiakonat lubelski (pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1198 r.). Siedzibą archidiakona był Lublin z kościołem św. Michała na Starym Mieście, który spełniał ważną funkcję w życiu religijnym całego okręgu. Przy nim gromadziły się liczne bractwa i stowarzyszenia, a jego znaczenie wzrosło jeszcze od 1574 r., kiedy to biskup krakowski erygował tutaj kapitułę kolegiacką. W archidiakonacie lubelskim znaczny wkład w duszpasterstwo obok księży diecezjalnych wniosły zakony, m.in.: franciszkanie, bernardyni, kapucyni, dominikanie, karmelici, pijarzy i jezuici. Najstarsze parafie powstawały w tej części diecezji najprawdopodobniej już w XI w. Stały wzrost liczby parafii miał miejsce w XIV i XV w., by w następnym stuleciu ustabilizować zasadniczą sieć parafialną, która nie uległa większym zmianom aż do końca istnienia archidiakonatu w wieku XVIII.
Na wyżej zarysowanej podbudowie terytorialnej, a nade wszystko administracyjnej strukturze kościoła, powstała na początku XIX w. diecezja lubelska.

Cdn.

Oprac. na podstawie. Diecezja lubelska. Informator historyczny i administracyjny pod red. ks. Marka Zahajkiewicza.

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Papież Leon XIV do młodych: Bóg wyciąga do Ciebie rękę, wzywa Cię

2025-06-15 08:33

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican Media

Kiedy gromadzicie się razem jako wspólnota wiary, kiedy świętujecie w archidiecezji Chicago, kiedy ofiarowujecie swoje własne doświadczenie radości i nadziei, możecie odkryć, że wy również jesteście rzeczywiście „latarniami nadziei” - powiedział Papież w wideoprzesłaniu do młodych archidiecezji Chicago i całego świata - uczestników spotkania na stadionie Guaranteed Rate Field z okazji wyboru kard. Prevosta na Papieża.

Szczególne słowa pozdrowienia Leon XIV skierował do metropolity Chicago kard. Blase’a Cupicha, biskupów pomocniczych i wszystkich swoich przyjaciół z archidiecezji, z której się wywodzi, a która poprzez to spotkanie odbywające się 14 czerwca wyraża wdzięczność za wybór rodaka na Stolicę Piotrową.
CZYTAJ DALEJ

Karol Nawrocki podziękował za "modlitewne wparcie" w intencji jego zwycięstwa w wyborach prezydenckich

2025-06-15 13:36

[ TEMATY ]

Karol Nawrocki

Karol Porwich/Niedziela

Karol Nawrocki

Karol Nawrocki

Prezydent elekt Karol Nawrocki w niedzielę podziękował za "modlitewne wparcie" w intencji jego zwycięstwa w wyborach prezydenckich. Dodał, że podczas Uroczystości Najświętszej Trójcy "skupiamy nasze myśli na gorliwej modlitwie".

"W dniu szczególnym dla wszystkich chrześcijan, gdy obchodzimy Uroczystość Najświętszej Trójcy, skupiamy nasze myśli na gorliwej modlitwie. I właśnie dziś chcę podziękować za Państwa modlitewne wparcie w intencji mojego zwycięstwa w wyborach prezydenckich" - napisał na platformie X Karol Nawrocki.
CZYTAJ DALEJ

Marsz dla Życia i Rodziny we Wschowie

2025-06-15 22:36

[ TEMATY ]

Wschowa

marsz dla życia i rodziny

Karolina Krasowska

Wschowski Marsz dla Życia i Rodziny w tym roku odbył się po raz drugi i był zwieńczeniem Tygodnia Rodziny

Wschowski Marsz dla Życia i Rodziny w tym roku odbył się po raz drugi i był zwieńczeniem Tygodnia Rodziny

Ulicami Wschowy po raz drugi przeszedł Marsz dla Życia i Rodziny. Wschowianie, radośnie i kolorowo, zadeklarowali, że są za wartościami, które są w życiu najważniejsze.

Wschowski Marsz dla Życia i Rodziny w tym roku odbył się po raz drugi i był zwieńczeniem Tygodnia Rodziny, który w dniach od 9 do 15 czerwca odbywał się we Wschowie. Marsz rozpoczął się na Placu Farnym, a zakończył festynem rodzinnym i koncertem uwielbienia w parafii św. Jadwigi Królowej. Współorganizatorem wydarzenia było stowarzyszenie Katolicka Wschowa.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję