Reklama

Zarys historii diecezji lubelskiej (1)

Organizacja kościelna na ziemiach diecezji lubelskiej przed 1805 r.

W związku z rozpoczęciem przygotowań do obchodów dwóchsetlecia istnienia diecezji lubelskiej (1805-2005) rozpoczynamy publikację cyklu artykułów na temat jej historii. Z pewnością nie wyczerpią one całości tematyki. Celem podstawowym jednak jest przybliżenie, chociaż w zarysie, historii Kościoła na Lubelszczyźnie.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W granicach obecnej diecezji lubelskiej znalazły się tereny należące wcześniej do diecezji chełmskiej, jak również krakowskiej (archidiakonat lubelski). Z tego też względu, mówiąc o początkach diecezji powstałej w 1805 r., należy nawiązać do tych dwóch dawniej funkcjonujących jednostek administracji kościelnej. W pewnym sensie można powiedzieć, że diecezja lubelska jest kontynuacją diecezji chełmskiej.

Diecezja chełmska

Reklama

Diecezja chełmska, a uściślając organizacja kościoła łacińskiego na ziemi chełmskiej, swoimi początkami sięga drugiej połowy XIV w., tj. czasów panowania Kazimierza Wielkiego. Na jego wniosek papież Innocenty IV mianował biskupem chełmskim franciszkanina Tomasza z Sienne (20 maja 1359 r.). Biskup nie mógł objąć diecezji, ponieważ nie była ona jeszcze prawnie erygowana, ani nie posiadała odpowiedniego uposażenia. Uroczysta bulla Grzegorza XI Debitum prastoralis offici z 13 lutego 1375 r. prawnie sankcjonowała istnienie nowej diecezji, ale dopiero uposażenia nadane przez Władysława Jagiełłę w 1417 r., powiększone następnie przez kolejnych Jagiellonów, pozwoliły na prawidłowe funkcjonowanie diecezji. Głównym organizatorem administracji diecezjalnej był mianowany przez Władysława Jagiełłę w 1417 r. Jan Biskupiec z zakonu dominikańskiego. Rozbudował on sieć parafialną, sprowadził dominikanów do Hrubieszowa i Horodła. Początkowo siedzibą diecezji był Halicz, Lwów, a następnie Chełm, z którego w 1490 r. stolica diecezji została przeniesiona do Krasnegostawu. W diecezji były dwie kapituły: katedralna - założona po 1492 r. przez Jana Biskupca, dotowana przez Jagiellonów oraz kolegiacka w Zamościu - erygowana w 1594 r. przez Klemensa VIII, a wspierana przez kanclerza Jana Zamojskiego. Diecezja obejmowała swoimi granicami ziemię chełmską, niemal całe województwo bełzkie, jak również część województwa lubelskiego i wołyńskiego. Układ ten przetrwał, z niewielkimi zmianami, do końca XVIII w., tj. do czasów rozbiorów, co w przypadku diecezji chełmskiej przyczyniło się do jej likwidacji.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Diecezja krakowska (Archidiakonat Lubelski)

Diecezja krakowska do XVIII w. należała do największej w Europie, jej północne granice to ziemia lubelska i łukowska. W XII w. została podzielona na tzw. archidiakonaty, m.in. wtedy powstał archidiakonat lubelski (pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1198 r.). Siedzibą archidiakona był Lublin z kościołem św. Michała na Starym Mieście, który spełniał ważną funkcję w życiu religijnym całego okręgu. Przy nim gromadziły się liczne bractwa i stowarzyszenia, a jego znaczenie wzrosło jeszcze od 1574 r., kiedy to biskup krakowski erygował tutaj kapitułę kolegiacką. W archidiakonacie lubelskim znaczny wkład w duszpasterstwo obok księży diecezjalnych wniosły zakony, m.in.: franciszkanie, bernardyni, kapucyni, dominikanie, karmelici, pijarzy i jezuici. Najstarsze parafie powstawały w tej części diecezji najprawdopodobniej już w XI w. Stały wzrost liczby parafii miał miejsce w XIV i XV w., by w następnym stuleciu ustabilizować zasadniczą sieć parafialną, która nie uległa większym zmianom aż do końca istnienia archidiakonatu w wieku XVIII.
Na wyżej zarysowanej podbudowie terytorialnej, a nade wszystko administracyjnej strukturze kościoła, powstała na początku XIX w. diecezja lubelska.

Cdn.

Oprac. na podstawie. Diecezja lubelska. Informator historyczny i administracyjny pod red. ks. Marka Zahajkiewicza.

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zmiany w parafii mariackiej; proboszcza ks. Rasia zastąpił ks. Słonina

2025-06-16 16:34

[ TEMATY ]

Kraków

©Mazur/episkopat.pl

Kraków

Kraków

Proboszcz parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Krakowie ks. Dariusz Raś przestał pełnić swą funkcję. Administratorem parafii mariackiej został ks. Mariusz Słonina, dotychczasowy dyrektor Caritasu Archidiecezji Krakowskiej – wynika z decyzji podjętych przez abpa Marka Jędraszewskiego.

Ogłoszenie o zmianie na stanowisku proboszcza parafii mariackiej zostało odczytane wiernym podczas niedzielnych mszy świętych. Wynika z niego, że decyzją władz kościelnych ks. prałat Dariusz Raś przestał pełnić urząd proboszcza tejże parafii. Jednocześnie administratorem parafii z wszystkimi uprawnieniami proboszcza został mianowany ks. Mariusz Słonina, dotychczasowy dyrektor Caritasu Archidiecezji Krakowskiej i Wydziału Charytatywnego Kurii Metropolitalnej w Krakowie.
CZYTAJ DALEJ

Poruszające świadectwo choroby nowotworowej księdza: kłóciłem się z Panem Bogiem

2025-06-15 21:54

[ TEMATY ]

świadectwo

Parafia w Pierśćcu

Ks. Piotr Góra

Ks. Piotr Góra

Poruszającym świadectwem swojej choroby nowotworowej, zdiagnozowanej niespodziewanie w 2022 roku, podzielił się ks. dr Piotr Góra podczas uroczystości odpustowych odnalezienia relikwii św. Mikołaja, które odbyły się 15 czerwca 2025 r. w sanktuarium w Pierśćcu.

Sekretarz biskupa diecezji opisał emocje towarzyszące diagnozie, przebieg leczenia i towarzyszącą mu intensywną modlitwę. Wskazał na ważną rolę wspólnoty modlącej się w sanktuarium w Pierśćcu, a także na szczególne znaczenie figury św. Mikołaja, która wędrowała między chorymi kapłanami jako znak duchowego wsparcia.
CZYTAJ DALEJ

Spotkanie z Piosenką Religijną na Świętym Wzgórzu

2025-06-16 16:53

Magdalena Lewandowska

Podczas występów dzieciom towarzyszyła s. Maria Czepiel.

Podczas występów dzieciom towarzyszyła s. Maria Czepiel.

W uroczystość Trójcy Przenajświętszej Święte Wzgórze Osobowickie wielbiło Boga nie tylko Eucharystią, ale także Spotkaniem z Piosenką Religijną.

– Każda piosenka to także modlitwa, która otwiera nasze serca na Boga i drugiego człowieka – mówiła prowadząca wydarzenie s. Maria Czepiel ze Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję