Monika Łukaszów: - Czy w więzieniu potrzebny jest psycholog?

Janusz Myrna: - Psycholog to przewodnik po drogach psychiki. Wydaje mi się, że każdy człowiek, który pomoże zrozumieć drugiemu człowiekowi siebie i innych, pokazać jakąś ścieżkę, jest potrzebny.

- Czym zajmuje się psycholog więzienny?

- Praca psychologa jest zróżnicowana w zależności od miejsca, w którym się pracuje. W oddziałach diagnostycznych skupia się na diagnostyce, czyli rozpoznaje osobowość człowieka, wykorzystując metody psychologiczne. W zakładzie karnym psycholog nastawiony jest na pomoc wychowawcom i pracownikom oddziału penitencjarnego. Stara się w sposób efektywny wpłynąć na psychikę osadzonych, żeby się zresocjalizowali. Żeby wychodząc z zakładu karnego, umieli sobie znaleźć miejsce w społeczeństwie. Inna z kolei jest rola psychologa w oddziałach terapeutycznych, bo są też i takie. Tam pracuje z uzależnionymi jako psychoterapeuta, czyli oddziałuje na uczucia, na emocje, sposób myślenia i zachowania się. Reasumując, ta praca nie jest jednolita.

- Czy psycholog jest autorytetem dla więźniów?

- Psycholog jest postrzegany jako osoba mogąca pomóc osadzonym zrozumieć siebie i innych. Ale też jest postrzegany jako osoba, która może pomóc w realizacji ukrytych celów. Z psychologiem można wiele spraw załatwić. Takie jest oczekiwanie środowiska osadzonych, ale inne jest oczekiwanie wychowawców i przełożonych.

- Czy łatwo jest zdobyć zaufanie za więziennym murem i czy więźniowie chętnie korzystają z pomocy psychologa?

- Generalnie nie jest łatwo. Psycholog musi sobie zapracować na zaufanie osadzonych. Czasami ten kontakt zdobywa się, przechodząc obok, rozmawiając, ale zazwyczaj buduje się go bardzo długo. A czy więźniowie chętnie przychodzą do psychologa? Są tacy, którzy chętnie przychodzą i traktują psychologa jako człowieka, który stworzy im bezpieczne warunki, poradzi i nie ma w zasadzie w tym interesu, żeby ich przekonywać. Ale są i przeciwnicy takich wizyt. Są też i tacy, którym się nakazuje przyjście do psychologa. Ja w zależności od tego, z kim rozmawiam, muszę stworzyć bezpieczny kontakt, żeby chciał ze mną rozmawiać. Żeby ten przymus zminimalizować.

- A z jakimi problemami najczęściej zwracają się do Pana?

- Ja akurat pracuję z recydywistami, którzy wielokrotnie odbywali już karę i mają różnego typu problemy. Najwięcej jest takich codziennych spraw: nie mogą sobie z pewnymi sytuacjami poradzić, nie mogą się dogadać z wychowawcą, z innymi osadzonymi. Przychodzą do psychologa, ufając, że tę sprawę pomoże rozwiązać. Ale też jest wiele takich sytuacji, kiedy osadzeni przychodzą, żebym im pomógł w kontaktach ze swoimi rodzinami. Przychodzą też i tacy, którzy nie radzą sobie ze swoimi uczuciami: agresją, złością, beznadziejnością. Nie wiedzą co ze sobą zrobić, bo przeraża ich wyrok. Często moja praca polega na tym, żeby tym ludziom pokazać światełko w tunelu.

- Na czym polega resocjalizacja więźnia?

- To jest temat rzeka. Krótko mówiąc, resocjalizacja to potrzeba wzbudzenia woli u skazanego, aby chciał się zmieniać i to w takim kierunku, jakiego oczekuje społeczeństwo. Trzeba skłonić go, aby chciał ponieść odpowiedzialność za to wszystko, co się z nim stanie od momentu pojawienia się w instytucji resocjalizacyjnej, aby wziął odpowiedzialność za wszystko co robi, co myśli, co czuje. On sam odpowiada za wszystko i to jest dopiero początek.

- Oprócz pracy z zakładzie karnym spotka się Pan także z młodzieżą szkół średnich. Czego dotyczą te spotkania?

- Do szkół zapraszają mnie, abym poprowadził zajęcia edukacyjne na temat uzależnień. Ja akcentuję zawsze, że nasz sposób patrzenia na świat nie zawsze jest idealny i doskonały, że w życiu istnieją inne prawdy i inni ludzie, których czasami nie zauważamy. Młodzież zadaje mi różne pytania. Wiadomo jednak, że na spotkaniach grupowych pewnych pytań nie zadają, bo się po prostu wstydzą. Najwięcej jest pytań związanych z uzależnieniami. Jednak najważniejsze, osobiste pytania zadawane są po zajęciach.